bạc mà lãng phí thời gian, nên ngay từ sớm đã đọc nhiều sách vở. Đến thời
kỳ thanh niên, về các mặt thiên văn, địa lý, luật dịch, thuật số và Phật, Lão,
thuốc bói toán đều có trình độ cao. Ông hiểu sâu Nho học, biên soạn sách
Phật, lại giỏi đàn, hay ngâm vịnh, đa tài đa nghệ. Do ông xuất thân từ một
thư hương môn đệ sĩ đại phu phong kiến đã Hán hóa đầy đủ từ lâu, nên
ngay từ nhỏ ông đã tiếp thụ “Hán hóa” tinh thông Hán văn, viết chữ Hán
thành thạo như không, hơn nữa suy nghĩ văn thơ nhanh nhạy, hạ bút thành
văn, đã viết là xong rất ít phải sửa chữa. Những tri thức uyên bác đó của
ông đã đặt cơ sở tốt đẹp cho việc sau này ông sáng lập nên những công tích
to lớn.
Thế nhưng Da Luật Sở Tài sinh không gặp thời, ông trưởng thành trong
một hoàn cảnh xã hội động loạn. Lúc đó Trung Quốc đang ở vào giai đoạn
liệt quốc phân tranh trước khi triều Nguyên đại thống nhất, các nước đối
địch với nhau, chiến sự xảy ra luôn. Ở phương Bắc, tộc Mông Cổ mới quật
khởi dưới sự thống lĩnh của Thành Cát Tư Hãn, với chí anh hùng hừng hực,
hùng hổ dọa người, không ngừng phát động tiến công vào nước Kim. Ở
phương Nam, vương triều Tống ở tả ngạn Trường Giang chưa lúc nào quên
việc phải Bắc thượng khôi phục đất đai đã mất, luôn luôn khiêu chiến với
nhà Kim. Ở phương Tây, Tây Hạ lập nước ở Cam Túc, Thiểm Tây cũng
mắt nhìn như hổ đói, mang dã tâm xưng bá ở Trung Quốc, nhân cơ hội kết
giao với Nam Tống, xâm phạm quấy rối ở phía Tây Bắc nước Kim. Còn
nước Kim tuy chiếm đóng Trung Nguyên, thống trị Bắc Trung Quốc,
nhưng thế nước ngày một suy đã lực bất tòng tâm từ lâu. Da Luật Sở Tài từ
lúc 17 tuổi ra làm quan, đến khi 25 tuổi khi thủ đô Yên Kinh của nước Kim
bị mất, hầu như đã sống lặng lẽ không ai biết trong tám năm ròng dù có
mang tráng chí muốn vượt ra ngoài nhưng khó có thành tựu gì. Sau khi
kinh thành bị mất, mắt nhìn thấy đại thế triều Kim đã mất, nước mất nhà
tan, tiền đồ mù mịt, nên đã đem lòng công danh trói buộc ở gác cao, chôn
vùi tài trí kinh thiên động địa với đời, bỏ thế tục vào cửa Phật, thờ lão nhân
Vạn Tùng làm thầy, học tập Phật lý. Ông xa lánh hẳn dấu người, vứt bỏ
việc nhà, chuyên tâm chuyên ý, tu thân dưỡng tâm, dù gặp nóng lớn rét
