48. Phạm Viên
Phạm Viên người làng An Bài, huyện Đông Thành tỉnh Nghệ An. Đời ông tổ Phạm Viên hiền lành, phúc hậu, gặp được người Tàu để
cho ngôi mộ, đoán rằng: “Ngôi này phát một đời Tiến sĩ, một đời thành tiên.”
Đời con ông cụ ấy là Phạm Chất đỗ Tiến sĩ về thời vua Thần Tôn nhà Lê, làm đến Tả Thị lang. Phạm Chất sinh ra hai con, con cả là
Phạm Tán, con thứ là Phạm Viên.
Phạm Viên lớn lên, 18 tuổi mà vẫn biếng học, chỉ ham sự chơi bời. Ông bố chửi mắng thì Phạm Viên nói rằng:
Người ta quí thích chi là hơn, phú quí 80 năm, chẳng qua cũng là một giấc mộng hoàng lương mà thôi.
Từ đấy bỏ nhà đi, vào núi Hồng Lĩnh hái thuốc. Đi cùng kiệt 3 ngày, vào đến rừng sâu, gặp một cụ già chống cái gậy trúc, mặc áo thầy
tu. Viên biết là người lạ, quì xuống trước mặt, kể lể sự mình. Cụ già đem Phạm Viên về, đi nửa thôi đường, thấy có vài gian nhà gianh cụ già
dắt vào trong nhà ấy. Vào đấy chỉ thấy trên bàn có một quyển sách con, bên cạnh có một vò nước, còn thì không có gì cả, và cũng không
có một người đầy tớ nào.
Phạm Viên ở đấy, cụ già thỉnh thoảng múc cho một gáo nước, bảo phải uống hết, lại cho một cái túi, bảo rằng:
- Về cứ mở túi ra mà xem, tự khắc biết.
Nói xong, cụ già và cửa nhà biến mất cả, Phạm Viên trở ra tìm lối về, cứ trông về phía mặt trời mọc mà đi. Một lát đến đầu làng, về đến
nhà thì đã được 12 năm rồi.
Bấy giờ Phạm Viên đã được 30 tuổi, họ hàng làng mạc ai cũng lấy làm kì, nhưng không ai biết Phạm Viên đã thành tiên. Phạm Viên ở
nhà, có khi ngủ đến 10 ngày mới dậy, có khi 2, 3 tháng mới ăn một thìa cháo. Quan Thị lang vẫn gọi Phạm Viên là thằng dồ.
Phạm Viên có bà cô ngoài 70 tuổi, không có con cái, Phạm Viên cho bà cụ 21 đồng tiền, và dặn rằng:
- Nếu có mua gì, chỉ mua 20 đồng, còn để dành lại một đồng, tự nhiên lại có 20 đồng khác, có thể đủ dùng được trọn đời.
Bà cụ nghe lời ấy, quả nhiên cứ mua buổi sang thì buổi chiều lại đủ 21 đồng tiền. Được một năm, bà ấy mất, món tiền ấy cũng biến đi.
Thường một khi đến chơi núi Ngọc Sơn, nằm trọ trong nhà hàng, bảo với mụ già nhà hàng rằng:
- Ở gần đây sau tất có hỏa tai, ta cho mụ kia một lọ rượu này, khi nào thấy cháy, thì lấy rượu mà vẩy vào, kẻo gió to thì cháy lây mất cả.
Tháng năm, quả nhiên có hỏa tai, bấy giờ đương mùa gió nồm, không tài nào cứu được. Mụ già nhớ đến lời Phạm Viên, cầm lọ rượu rảy
vào đám lửa, tự nhiên trời mưa xuống như trút nước, lửa phải tắt ngay, nước mưa sặc những mùi rượu ba ngày chưa tan mùi.
Lại một khi Phạm Viên đi qua huyện Hoằng Hóa thấy một người già ngoài 70 tuổi mà còn phải đi ăn xin, Phạm Viên thương tình, cho một
cái gậy dặn rằng:
