CHƯƠNG IV
TẠI SAO NGƯỜI MĨ KHÔNG BAO GIỜ ĐAM MÊ
NHỮNG Ý TƯỞNG TỔNG QUÁT THUỘC LĨNH VỰC
CHÍNH TRỊ NHƯ NGƯỜI PHÁP
Trên kia tôi đã nói là người Mĩ có một thị hiếu ít mạnh mẽ so với người
Pháp đối với những ý tưởng tổng quát. Điều đó càng đúng đối với những ý
tưởng tổng quát thuộc lĩnh vực chính trị.
Mặc dù người Mĩ đưa được vào hệ thống lập pháp vô vàn ý tưởng tổng
quát so với người Anh và họ cũng quan tâm nhiều hơn người Anh đến việc
điều chỉnh việc thực thi các vấn đề con người cho khớp với lí thuyết, song ta
vẫn chẳng bao giờ thấy ở Hoa Kì có những tổ chức chính trị quá thiết tha
với những ý tưởng tổng quát như Quốc hội lập hiến và Hội nghị Quốc ước
nước Pháp trước đây. Không khi nào cả dân tộc Mĩ lại xô vào đam mê
những thứ tư tưởng tương tự như dân tộc Pháp hồi thế kỉ XVIII, và dân tộc
Mĩ cũng chẳng bộc lộ một niềm tin mù quáng đối với sự tốt đẹp và cái chân
lí tuyệt đối trong bất kì lí thuyết nào.
Sự khác biệt như vậy giữa người Mĩ và người Pháp chúng ta là do nhiều
nguyên nhân, mà đây là nguyên nhân chủ yếu:
Người Mĩ tạo thành một quốc gia dân trị luôn luôn tự mình điều hành mọi
việc công, còn chúng ta là một quốc gia dân trị trong một thời gian dài chỉ
biết suy nghĩ về cách thức nào điều hành việc công cho tốt hơn.
Trạng thái xã hội của chúng ta khiến chúng ta đẻ ra những ý tưởng rất
tổng quát thuộc vấn đề chính quyền trong khi thể chế chính trị của ta vẫn
còn ngăn cản chúng ta điều chỉnh các ý tưởng đó bằng kinh nghiệm và dần
