Trường hợp tương tự cũng xảy ra với Max Weber (1864-1920) khi người ta thấy ông đặc biệt nhấn
mạnh đến vai trò của tư tưởng và tín ngưỡng (Thanh giáo, Tin lành) trong việc hình thành và phát
triển chủ nghĩa tư bản. Để tránh ngộ nhận, chính Max Weber đã hơn một lần xác định cương lĩnh
nghiên cứu của mình: “Chính những lợi ích (vật chất và tinh thần) − chứ không phải những ý tưởng −
mới trực tiếp thống trị hành động của con người. Nhưng: “các hình ảnh về thế giới” do những “ý
tưởng” tạo ra lại thường giữ vai trò như kẻ đặt đường ray để xác định con đường trên đó động lực của
những lợi ích thúc đẩy hành động đi tới”. (Lời Tựa cho tập luận văn về Xã hội học tôn giáo năm
1920/21, Tuyển tập, ấn bản Kröner, tập 233, tr. 590).
