góc của hòn đảo, bao gồm tiết kiệm, tín dụng và trộm cắp.
Giờ đây, những người tiết kiệm bằng cách tiêu dùng dưới mức sẽ ủy thác
trách nhiệm đầu tư cho ngân hàng Goodbank bằng cách gửi cá tiết kiệm
vào ngân hàng này.
Những ai cần vay để tài trợ cho các dự án tư liệu sản xuất nay chỉ cần
liên hệ với ông chủ ngân hàng Goodbank, thay vì phải gặp ai đó có dư cá!
Để kế hoạch này có thể hoạt động, Max ngay lập tức phải đảm bảo một
số điều kiện sau đây. Một là hoạt động cho vay của ngân hàng phải có lời,
điều này có nghĩa anh ta phải hết sức cẩn trọng khi đánh giá người đi vay,
khi thu lãi vay, khi siết nợ (tịch biên tài sản thế chấp khi bên đi vay không
trả được nợ). Hai là, anh ta phải làm vui lòng những người gửi cá thông qua
việc đều đặn trả lãi huy động cá. Cuối cùng, anh ta phải làm sao để thu hút
nhiều người đi vay hơn để duy trì vòng quay vốn này. Nếu thất bại, anh ta
sẽ thất nghiệp và mất toàn bộ khoản đầu tư của mình.
Đương nhiên, với khả năng chuyên môn hóa cao trong việc cho vay hiệu
quả và sinh lời, Max trở thành chuyên gia hàng đầu trên đảo về kinh-tế-
học-cá (fish economics). Trong khi những người cho vay kém chuyên môn
hơn thường bị ảnh hưởng bởi những yếu tố như lịch sử cá nhân, quan hệ
gia đình, cảm tính v.v..., thì với ngân hàng Goodbank mọi chuyện chỉ được
nhìn nhận dưới góc độ tiền bạc, hay tại hòn đảo này là vây cá và vảy cá.
Lãi suất
Do sự giàu có của bản thân gắn liền với thành bại của ngân hàng, Max ở
vào một vị thế lý tưởng để quyết định các mức lãi suất huy động và cho vay
cá.
Về phía cho vay, anh ta chào lãi suất thấp nhất cho người đi vay an toàn
nhất (tức là những ai có khả năng trả nợ cao nhất). Với những người đi vay
rủi ro hơn, anh ta tính lãi suất cao hơn để bù đắp cho rủi ro gia tăng này.
Lãi suất cho vay sẽ quyết định lãi suất áp dụng cho người gửi cá tiết
kiệm, những người nhận tiền lãi theo một thang đối chiếu tương tự. Các
khoản cá gửi tiết kiệm với kỳ hạn dài làm giảm rủi ro thiếu cá của ngân
