Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
94
Và ở cánh đồng cói, các cô thôn nữ xinh tươi đang cùng nhau cắt
cói, nói nói cười cười, bên các chàng trai lanh lẹn hoạt bát luôn luôn
đáp lời các cô một cách đậm đà duyên dáng.
Cói là một nguồn lợi của dân chúng vùng Phát Diệm, Kim Sơn. Cói
dùng để làm chiếu và bổi cói dùng để lợp nhà.
Những cánh đồng cói ở đây đã giúp cho người dân được sung túc, đỡ
lam lũ hơn các vùng đông dân cư khác ở quanh vùng.
Ruộng trồng cói phải cày bừa trong năm đầu kỹ lưỡng. Sau đó cói
được trồng và với mầu mỡ đất gần biển, lớn dần. Cói trồng vào tháng
mười năm trước, tới tháng tám năm sau đã cao và đã trổ hoa. Trong
thời gian này, chủ ruộng chỉ cần thỉnh thoảng xẻ rãnh cho có nước
vào ruộng để cói lớn mạnh.
Sự trông nom không vất vả mấy, và cói đã trồng rồi cứ theo thời tiết
lớn dần, lớn dần cho tới khi thu tới, sau những trận mưa ngâu tháng
bảy, cói trổ hoa. Hoa cói báo hiệu ngày gặt cói sắp tới.
Với thu sang đàn én từ phương Bắc bay về, mỗi buổi chiều sè sè
liệng trên cánh đồng cói, chao qua chao lại. Tiết thu hơi lành lạnh, và
buổi chiều sương thu buông thả, phủ lên ruộng cói bao la. Thân
những cây cói nhẹ cọ sát vào nhau rào rào như nỉ non than thở.
Người ta gặt cói về tháng tám. Cói gặt xong lớp này, lớp khác sẽ
lại mọc lên, và đến tháng tám năm sau người ta lại gặt lượt khác.
Một ruộng cói chỉ cần cày bừa trong năm đầu, những năm sau cói
cứ tự nhiên mọc lên. Người ta có thể gặt được mười vụ cói mới cần
cày bừa lại ruộng và trồng cói lại.
Cánh đồng cói vui vẻ nhất về mùa gặt.
Trời thu trong và dịu. Gió thu nhè nhẹ mát. Lòng người ta thư thái
thênh thang. Người ta hân hoan đón gặt những cây cói, những cây
cói quí báu sẽ biến thành tài sản của người ta.
Dân chúng mấy xã Tân Mỹ, Kim Đài, Văn Hải v.v... ngay từ lúc chớm
thu người ta đã sửa scạn vụ gặt cói, người ta đợi cho hoa cói rộ nhiều,
thân cói già hơn một chút là người ta rủ nhau đi gặt. Đầu tháng tám
