Tục này còn xuất hiện ở nhiều làng khác, và riêng chúng tôi đã được
chứng kiến ở làng Nội Ninh, tục gọi là làng Nếnh, huyện Việt Yên, tỉnh
Bắc Giang (Hà Bắc).
Thường những chữ kéo trong ngày hội đã có các tay cờ luyện tập từ
trước. Chữ do những lá cờ ngũ hành đuôi nheo của các tay cờ sắp thành.
Việc luyện tập rất công phu dưới sự hướng dẫn của một ông hiệu cờ.
Ông này chỉ dẫn cho các phu cờ để họ trông theo cờ ông phất là họ biết
lệnh tiến lui, sang ngang, về dọc, xếp những ngọn cờ thành những chữ
rất rõ ràng có đủ nét mác rất sắc.
Phu cờ do dân làng kén chọn, hôm kéo chữ phải ăn mặc đồng phục,
thường thường khăn xếp đen, áo the thâm quần trắng, thắt lưng bó que,
thắt lưng nhiễu điều hoặc nhiễu thiên thanh hay hoa lý. Có khi số phu cờ
được chia làm hai, mỗi nửa thắt một màu thắt lưng riêng.
Kéo chữ thường được tổ chức trên khoảng sân rộng trước đình, hoặc ở
một khoảng sân rộng nào khác để tiện cho dân làng và khách thập
phương dự xem.
Lúc mới đầu, những phu cờ dàn hàng hai, quay mặt về phía đình làm lễ.
Sau đó, theo lệnh của ông hiệu Cờ họ mới chuyển động để xếp thành
chữ.
Đầu tiên họ kéo từng chữ một, và sau cùng họ kéo cả mấy chữ đã được
lên trước một lúc! Thiên hạ thái bình hoặc Quốc thái dân an v.v...
Họ chuyển động rất nhẹ nhàng. Họ kéo lên chữ nào, ta đọc đúng ra chữ
đó.
Đáo cọc
Làng Lũng Ngoại, phủ Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Yên (Vĩnh Phú) hàng
năm mở hội từ mùng ba tới mùng bảy tháng Giêng.
