[←2]
Berlioz: người ta tìm thấy nguyên mẫu của nhân vật này ở nhiều nhà hoạt động văn
hóa tư tưởng thời đó, một nhà vô thần “bao cấp” điển hình. Ở hình tượng này cũng có
nhiều mạch liên tưởng: Berlioz, giống như Giesu Christ, có 12 “sứ đồ” (12 ủy viên Ban
chấp hành MASSOLIT); Berlioz là họ của nhà soạn nhạc người Pháp (1803-1869), tác
giả của bản “Giao hưởng hoang tưởng” trong đó có các chương về Chúa Trời và Quỷ Sứ.