NGƯ TIỀU Y THUẬT VẤN ĐÁP - Trang 59

Dịch nghĩa :
Thử hỏi đầu mình có đau hay không,
Nóng lạnh không ngớt thì rõ ràng là bệnh ngoại cảm.
Bàn tay nóng, ăn không biết ngon,
Đó là nội thương vì ăn uống hay nhọc mệt quá sức.
Trong lòng bồn chồn lại thêm bị ho,
Người gầy gò, đó là chứng âm hư hỏa động.
Trừ ba chứng ấy ra, còn thì các chứng khác,
Như sốt rét, kiết lỵ đều có tên.
Từ đầu tới chân phải hỏi cho rõ.
Chứng bệnh tương tự, cần nghe cho cặn kẽ,
XXIII.- Chẩn mạch ( Xem mạch )
Thốn quan xích định vị
(Xác định vị trí các bộ Thốn, Quan, Xích )
Dịch nghĩa :
Chỗ xương cao ở sau bàn tay gọi là Quan.
Bên xương ấy mạch quan hiện rõ ràng.
Lần lượt suy ra mà đặt Thốn, Quan, Xích.
Ba bộ ấy ứng với tạm tài là thiên, địa, nhân.Tạng phủ định vị
(xác định vị trí các tạng phủ)
Dịch nghĩa :
Tay trái là tim, ruột non, gan, mật, thận ;
Tay phải là phổi, ruột già, lá lách, dạ dày và mệnh môn.
Tim và ruột non ứng với bộ Thốn tay trái.
Gan, mật cùng hội về bộ Quan tay trái.
Mạch thận nguyên ở bộ Xích tay trái.
Bàng quang là phủ của thận cũng ở đấy.
Phổi cùng ruột già ứng với bộ Thốn tay phải.
Lá lách, dạ dày xem ở bộ Quan tay phải.
Màng tim sóng đôi với tam tiêu, hợp với bộ Xích tay phải.
Đó là bí quyết cho kẻ mới học nghề y.