Phần năm
Tự tình
Đã sinh ra trong đất nước này, chắc ai cũng có lúc gác tay lên trán tự hỏi dân
tộc mình từ đâu mà có? Đây là một câu hỏi đơn giản, nhưng khó trả lời, nếu
không nói là sẽ không bao giờ có câu trả lời thỏa đáng. Vấn đề cội nguồn
dân tộc là cần thiết nhưng lại là một vấn đề quá khó để truy tìm. Vì lịch sử
loài người bắt đầu từ lâu xa, có chăng chỉ là những chỉ dấu về một nơi nào
đó xa xôi mà từ đó người ta bắt đầu phát triển, lan rộng nhưng nói từ bao giờ
thì quả là không thể. Thế cho nên thay vì đặt câu hỏi ấy thì hãy đặt câu hỏi
Nước ta có từ khi nào? Hỏi như thế thì xem ra còn có thể lí giải được. Bởi vì
muốn có một đất nước thì phải có một cộng đồng dân cư, cộng đồng dân cư
ấy chia sẻ chung một lãnh thổ, một tiếng nói, một nền văn hóa. Tất cả những
yếu tố ấy làm nên một nền văn hóa cốt lõi, tạo dựng nên linh hồn cho dân
tộc của một đất nước. Chính cái văn hóa cốt lõi ấy gắn kết tất cả những
thành viên trong cộng đồng trong mọi sinh hoạt của đời sống, khiến cho họ
trở thành một phần không thể tách rời khỏi cộng đồng dân tộc ấy, cũng
chính từ những yếu tố đó mà những người trong dân tộc ấy sẵn sàng chia sẻ
những mất mát đau thương khi dân tộc gặp phải tai ương, thậm chí họ phải
cùng nhau hi sinh cả thân mạng để bảo tồn quốc gia, dân tộc họ. Có được
điều đó là nhờ vào sự gắn kết của văn hóa một cách lâu dài, cũng chính từ sự
gắn bó trong một nền văn hóa đồng nhất như vậy, họ nắm tay nhau vượt qua
biết bao thăng trầm của thời cuộc. Có thể nói rằng văn hóa dân tộc và chủ
quyền lãnh thổ quốc gia là hai yếu tố không thể tách rời. Tuy nhiên trong
một số tình huống nào đó cần phải hi sinh thì cho dù có mất đi lãnh thổ
chăng nữa mà còn văn hóa thì còn có ngày trở về chốn xưa, nhưng nếu mất
đi văn hóa của mình thì dân tộc ấy đã thành ngoại lai trên chính quê hương
mình. Chính vì vậy mà khi nhân loại càng văn minh thì cuộc chiến xâm lăng
văn hóa càng trở nên khốc liệt. Tất nhiên điều ấy không phải là mới, nó mới
vì tính chất của nó trong một thời đại toàn cầu hóa mà thôi, chứ điều ấy từ
mấy ngàn năm qua ở Trung Nguyên, khi mà những kẻ giỏi cưỡi ngựa và săn
