Chúng ta đều biết rất rõ rằng tại Sở Giao dịch Chứng khoán London, phần
đông mọi người đều đổ xô mua vào chỉ khi nào thấy thị trường đang đi lên
và bán ra khi thị trường có chiều hướng đi xuống. Những nhà tài chính
chuyên nghiệp, vì có kinh nghiệm hơn trong lĩnh vực này, dựa vào lý trí
nhiều hơn dù đôi lúc họ vẫn để mình nghe theo tiếng nói cảm tính, họ hành
động ngược lại với mọi người, và đây là lý do chính vì sao họ gặt được lợi
nhuận lớn. Khi thị trường đang vùn vụt tăng trưởng, bất cứ một lập luận
tầm thường nào cho rằng thị trường sẽ còn tiếp tục tăng trưởng sẽ có sức
thuyết phục rất lớn, và nếu bạn cố công thuyết phục với ngưới khác rằng
suy cho cùng thì giá cả không thể cứ tăng lên mãi mãi, chắc chắn sẽ chẳng
có ai tin lời bạn.3
Toàn bộ phương pháp đầu tư giá trị đều xoay quanh triết lý sau: bạn hãy
mua vào khi thị trường chứng khoán nói chung hay một vài loại cổ phiếu cá
biệt nào đó đang ở giá thấp và bán ra khi được giá cao. Một trong những
nhà đầu tư thành công nhất trong mọi thời đại, ông Benjamin Graham4, có
viết một cuốn sách về các qui tắc đầu tư giá trị, và các qui tắc ông nêu ra đã
thường xuyên được thực tế kiểm chứng.
Có nhiều qui tắc dẫn dắt bạn trên con đường đầu tư giá trị. Đơn giản hóa
thật nhiều, nhưng đạt được 80% giá trị trong mức dưới xa 20% không gian,
và sau đây là ba qui tắc:
Chớ mua vào khi mọi người đều đổ xô nhau mua và khi mọi người đêu
“chắc mẩm” rằng thị trường chỉ có khả năng tiếp tục lên. Ngược lại, hãy
mua vào khi mọi người đều đang tỏ ra bi quan.
Bạn nên sử dụng hệ số giá cả/lợi tức (hệ số P/E) làm tiêu chuẩn duy
nhất để quyết định xem giá cổ phiếu là đắt hay rẻ. Hệ số P/E của một cổ
phiếu được tính bằng giá cổ phiếu chia cho lợi tức sau thuế. Ví dụ, nếu một
cổ phiếu có giá là 250 xu và lãi suất trên mỗi cổ phiếu là 25 xu; như thế hệ
số P/E là 10. Nếu cổ phiếu đó tăng giá, vào thời điểm huy hoàng nhất, đạt
mức 500 xu, nhưng mức lãi cổ phần vẫn chỉ là 25 xu, như thế hệ số P/E bây
giờ là 20.
Nhìn chung, khi hệ số P/E cho toàn thị trường chứng khoán nói chung
vượt trên 17, đây là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm. Đừng đầu tư mạnh khi
