NHÀ THƠ XUÂN DIỆU - Trang 5

Là một nhà thơ dấn thân, Xuân Diệu đã tham gia hàng chục năm trời (từ
1943) cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc, và đã trở thành một trong những
nhà thơ hàng đầu ca ngợi cách mạng. Ba lô trên lưng, Xuân Diệu đã đi
khắp đất nước qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ, chia sẻ cuộc sống gian
khổ mà hào hùng của chiến sĩ, công nhân và nông dân. Từ cuộc sống dấn
thân ấy đã hình thành một cảm xúc mới: cảm xúc của cả dân tộc chiến đấu
cho độc lập, tự do - Và dòng thơ "công dân" ấy vẫn chan chứa chất thơ vì
không hề gạt ra một bên những kích thước người của một cảm hứng thơ
chân chính. Những bài thơ như "Sự sống chẳng bao giờ chán nản", "Những
đêm hành quân" thuộc vào dòng thơ của chủ nghĩa nhân bản mới của thời
đại.
Và nhà thơ - chiến sĩ vẫn tiếp tục là nhà thơ thần diệu của tình yêu. Vĩnh
biệt chúng ta, Xuân Diệu còn để lại trong di cảo 400 (bốn trăm) bài thơ tình
chưa công bố. Là nhà văn hóa lớn, nhà nghiên cứu bậc thầy, nhà phê bình
sâu sắc và tinh tế, Xuân Diệu một mình, đã viết một công trình đồ sộ
nghiên cứu hết các nhà thơ cổ điển của nước nhà, và những nhận định của
ông cũng đã trở thành "cổ điển".
Xuân Diệu còn là tác giả tập "Phấn thông vàng" gồm những truyện ngắn trữ
tình tuyệt diệu, tập "Trường ca" là những bài thơ văn xuôi xúc động về tạo
vật, về tình đời.
Xuân Diệu còn viết nhiều sách về nghề thơ, hướng dẫn và tận tình giúp đỡ
các bạn văn thơ trẻ. Xuân Diệu đã dịch tác phẩm của nhiều nhà thơ thế giới
lỗi lạc - Victor Hugo, Petofi, Nazim Hikmet, Nicolas Grillen, Tagore,
Attila, Joseph, Christo Botev, Endy, Blaga Dimitrova... Với một sự nghiệp
phong phú, đồ sộ (hơn năm mươi tác phẩm), Xuân Diệu chắc chắn sẽ được
hậu thế công nhận là một trong những đỉnh cao của thơ và văn chương Việt
Nam thế kỷ 20.
Huy Cận (4/2000)
(NXB Kim Đồng)
Tác phẩm đã xuất bản:
Thơ: Thơ thơ , (1938) tái bản nhiều lần; Gửi hương cho gió (1945-1967),
Ngọn Quốc kỳ (1945-1961), Hội nghị non sông (1946), Dưới sao vàng