dạy nào dừng lại – thậm chí khi điện áp tăng hơn nữa thì rõ ràng là có rất ít
người dừng lại.
Milgram cho biết, những kết quả trên đã khiến tất cả những người tham
gia dự án phải ngạc nhiên. Thực tế, truớc khi cuộc nghiên cứu bắt đầu, ông
đã nhờ các nhóm khác nhau từ đồng nghiệp, các sinh viên đã tốt nghiệp đến
các chuyên gia tâm lý học thuộc Trường Đại học Yale (nơi diễn ra cuộc thí
nghiệm) đọc bản photo các bước thực hiện thí nghiệm và đánh giá xem có
bao nhiêu Người dạy sẽ thực hiện hình phạt nặng nhất (450 vôn). Và kết
quả luôn ở trong phạm vi chỉ 1-2%. Một nhóm hoàn toàn khác bao gồm 39
nhà tâm lý học dự đoán rằng chỉ có khoảng 1/1.000 sẵn sàng tiếp tục cho
đến mức phạt cao nhất. Và không ai ngờ tới những kiểu mẫu hành động
thực tế diễn ra trong thí nghiệm.
Chúng ta có thể giải thích cho những kiểu mẫu hành động đó như thế
nào? Như một vài người biện luận, có thể là do tất cả các đối tượng này đều
là đàn ông, được coi là những người có xu hướng thể hiện sự hiếu chiến;
hoặc họ không biết những tác hại tiềm tàng mà điện áp cao có thể gây ra;
hoặc họ là một nhóm kỳ cục bị mắc chứng rối nhiễu về đạo lý và thích thú
khi có cơ hội làm người khác khổ sở, đau đớn. Nhưng có một chứng cứ
chống lại tất cả những khả năng trên. Thứ nhất, thí nghiệm trước đó cho
thấy giới tính của đối tượng không liên quan đến khả năng sẵn sàng gây sốc
điện cho các nạn nhân; những Người dạy là phụ nữ cũng có làm như vậy
giống như đàn ông trong thí nghiệm ban đầu của Milgram.
Biện luận rằng các đối tượng này không nhận thức được những nguy
hiểm tiềm tàng cho cơ thể của nạn nhân cũng đã được kiểm tra trong thí
nghiệm sau đó. Kết quả cho thấy, lời giải thích này là còn thiếu sót. Trong
thí nghiệm này, khi nạn nhân phải thông báo cho Người dạy rằng mình
đang có vấn đề về tim mạch và bị điện giật sẽ khiến anh ta đau tim – “Đủ
rồi đấy. Cho tôi ra khỏi đây. Tôi đã nói là tôi có vấn đề về tim mạch. Tôi
bắt đầu thấy đau tim rồi đấy. Tôi từ chối tiếp tục trả lời. Hãy cho tôi ra khỏi
đây” – kết quả cũng vẫn như trước. 65% trong số đối tượng tiếp tục thực
hiện vai trò của mình cho đến tận mức phạt cao nhất.
