không hề thực hiện. Tôi viết cho Duclos những gì tôi đã làm, ông nói
chuyện này với các cây vĩ cầm nhỏ họ đề nghị trả lại tôi không phải vở
nhạc kịch, mà là quyền ra vào nhà hát, mà tôi không còn lợi dụng
được nữa. Thấy rằng mình chẳng trông mong được một sự công bằng
nào hết ở một phía nào hết, tôi bỏ cuộc, và ban lãnh đạo Nhà hát,
chẳng trả lời cũng chẳng nghe những lý lẽ của tôi, đã tiếp tục sử dụng
như tài sản riêng của họ và kiếm lợi từ vở Thầy bói làng quê, vốn chỉ
thuộc về một mình tôi, không sao chối cãi được.
Từ khi rũ được cái ách của những kẻ áp chế mình, tôi sống một
cuộc đời khá bình thản và êm đềm; bị mất đi sự thú vị của những mối
quyến luyến quá mãnh liệt, tôi cũng thoát khỏi gánh nặng những xiềng
xích của chúng. Chán ngán những người bạn bảo hộ, cứ nhất định
muốn tùy ý sắp đặt vận mệnh tôi và bắt tôi lệ thuộc vào những cái bảo
là ân huệ của họ bất chấp ý muốn của tôi, từ nay tôi quyết dựa vào
những quan hệ thiện tâm đơn thuần, chẳng câu thúc tự do, mà tạo thú
vị cho cuộc sống, nền tảng của những quan hệ này là một sự bình
đẳng, về loại quan hệ ấy tôi có đủ mức mình cần để hưởng những ngọt
ngào của tự do, mà không phải chịu sự phụ thuộc, và, vừa thể nghiệm
kiểu sống đó, tôi liền cảm thấy đây là kiểu sống thích hợp với độ tuổi
của mình, để sống nốt cuộc đời trong an tĩnh, xa bão tố, xa những bất
hòa và những rắc rối mà tôi vừa mới bị chìm ngập đến nửa chừng.
Trong thời gian ở Ermitage, và từ khi đến Montmorency, tôi đã
có tại miền lân cận vài mối quen biết thú vị và không khiến tôi phải
phục tùng gì hết. Đứng đầu là chàng thanh niên Loyseau de Mauléon
khi đó mới bắt đầu nghề luật sư, chưa biết vị trí của mình sẽ ra sao.
Tôi không ngờ vực giống như anh. Tôi sớm nói rõ với anh sự nghiệp
lẫy lừng mà giờ đây anh cho thấy. Tôi báo trước với anh rằng, nếu anh
nghiêm khắc trong việc lựa chọn các vụ tố tụng, và bao giờ cũng chỉ là
người bênh vực cho công lý và đức độ, thì tài năng của anh, được tình
cảm cao thượng này nâng lên, sẽ sánh ngang tài năng của những nhà
