thể sẽ làm bất cứ gì để tránh bị khiển trách hoặc chỉ trích; nhưng trên hết,
anh ta lo sợ sự thờ ơ hoặc sự chống đối của những người khác. Anh ta nghĩ
mình được “dung tha” bất cứ nơi đâu anh ta có mặt (dù là ngay trước mặt
một người phục vụ hoặc một ông giám đốc). Có khi người này làm cho
mình bị phạt hoặc quở trách để có thể trút bớt cái cảm thức tội lỗi* sâu lắng.
Trong các trường hợp này, đây là sự thất bại về mặt xã hội, tính dục, nghề
nghiệp, tình cảm, v.v… Để hiểu rõ cảm xúc này, tôi khuyên các bạn nên đọc
thật kỹ mục Mặc cảm OEdipe.
KHUYNH HƯỚNG VỊ KỶ
Về bản chất, khuynh hướng vị kỷ là một khuynh hướng tự nhiên của
sự sinh tồn của cuộc đời. Sự vô thức của con người chỉ đòi hỏi có một điều:
sự thỏa mãn ngay tức thì các nhu cầu thể chất hoặc tâm lý của chính chủ
thể. Sự kiện này rất rõ nét nơi đứa trẻ: vấn đề này đã được nghiên cứu trong
phần phân tích tâm lý học*. Sự giáo dục là một kềm hãm cho khuynh hướng
ích kỷ tự nhiên, bằng cách dạy việc kính trọng những người khác và cuộc
sống đoàn thể.
Còn về khuynh hướng ích kỷ của người trưởng thành, có khi nó là
kết quả của sự mất cân bằng tâm lý hoặc tinh thần. Nó cũng được bắt gặp
trong các trường hợp rối loạn thần kinh, làm cho chủ thể tự khép mình lại,
co cúm trong các mặc cảm, các dồn nén của mình, v.v…
Hơn nữa, sự ích kỷ có thể hiện hữu dưới các dạng của lòng tốt và
lòng vị tha. Rất nhiều nhà giáo dục không hề biết họ rất ích kỷ trong khi họ
có những ý định tốt nhất trên đời. Đó cũng là trường hợp của vô số bậc cha
mẹ muốn đào tạo con cái theo ý muốn của họ. Có rất nhiều bà mẹ đã vô
thức mong muốn cho đứa con trai của họ luôn là “thằng nhỏ” càng lâu càng
tốt. Nhiều ông cha muốn cho con trai của họ tiếp tục nghề nghiệp, làm rạng
danh tên tuổi của họ, v.v… Có nhiều người chuyên quyền* sẽ “xả thân vì
con của họ”… hầu dễ dàng chế ngự chúng hơn.
Tất cả các dạng ích kỷ này đều là rối loạn thần kinh. Nhìn thấy và
nhận biết các dạng ích kỷ này là một công việc rất khó khăn và cao cả.
