đẳng.
Công nhân Anh, trong nỗi lo mất chỗ làm của mình, đã phá hủy các máy
dệt tại Nottingham (họ được gọi là Maschinenstürmer).
1813/16: Joseph Fraunhofer phát hiện các vạch quang phổ sắc nét và
tối trong quang phổ mặt trời, được mang tên “vạch Fraunhofer”.
Fraunhofer, xuất thân từ học mài kính, được bổ nhiệm làm giáo sư ở đại
học München, đã xây dựng đầu thế kỷ 19 môn phân tích quang phổ
(Spektralanalyse) như một ngành độc lập.
1813: Bắt đầu cuộc chiến tranh giải phóng Đức. Trong cuộc đại
chiến ở Leipzig Napoleon bị quân Phổ, Áo và Nga đánh đại bại. Năm
1814 Liên minh chiếm Paris. Napoleon bị bắt đi đày ở Elba, Ý. Pháp mất
hết các phần chiếm đóng từ 1792. Nước Đức được giải phóng. Hội nghị
Wien của các cường quốc thắng trận, lặp lại một trật tự bảo thủ.
Richard Wagner ra đời.
1814: Chiếu sáng đường bằng gas ở Paris, 1826 ở Berlin.
George Watson phát minh đầu máy xe lửa hơi nước.
1815: Napoleon (46 tuổi), sau khi vượt ngục khỏi Elba, thua trận lần
cuối ở Waterloo trước quân Phổ và Anh dưới sự chỉ huy của Blücher
(tướng Phổ) và Wellington (tướng Anh), sau đó bị đày ở St. Helena và
mất năm 1821.
Franz Schubert (18t) phổ nhạc thơ của Goethe.
1816: Carl von Clausewitz: xây dựng quan điểm chiến tranh của
mình trong tác phẩm Vom Kriege (Về chiến tranh), 1832-34 được xuất
bản bởi vợ ông sau khi ông mất.
