291 tỷ đô la. Như vậy, là Nhật hơn Mỹ 824 tỷ đô la về tài sản
[43]
. Một
nước có vẻ cực kỳ nghèo, một nước thì cực kỳ giàu. Để hoàn tất bức tranh,
cần phải nói rằng từ nay Nhật đã trở thành nước chủ nợ lớn nhất thế giới.
Tài sản và nợ của Mỹ và của Nhật (tính bằng tỷ đô la)
Nhật Bản
Mỹ
1980
1988
1980
1988
Tài sản
159,6
1469,3
607,0
1253,6
Nợ
148,0
1177,6
500,8
1786,2
Tài sản ròng
11,5
291,7
106,2
-532,5
Nguồn: Bộ Tài chính Nhật và Bộ Thương mại Mỹ
Những cỗ voi của nền công nghiệp Nhật Bản
Những xí nghiệp Nhật Bản gieo khiếp sợ trong giới kinh doanh ở châu
Âu và Mỹ là những xí nghiệp nào ? Đó chủ yếu là những siêu khổng lồ
trong lĩnh vực chế tạo xe hơi, điện tử, công nghiệp nặng và nhẹ. Mới cách
đây mười năm còn chưa có mặt trong các bảng vàng thế giới, vậy mà hiện
nay các tập đoàn lớn của Nhật đang gặm dần những chỗ cao nhất trong
bảng xếp hạng các công ty lớn nhất thế giới. Trong bảng xếp hạng 30 công
ty lớn nhất thế giới năm 1990 theo doanh số (bán và dịch vụ) của tạp chí
Nouvel Economiste (tài khóa 89/90), có bảy công ty của Nhật Bản. Đó là
Toyota (tập đoàn số 1 Nhật Bản và thứ 5 thế giới), Hitachi (tập đoàn đứng
thứ 8 trên thế giới), Matsushita Electric (thứ 12), Nissan (thứ 13), Toshiba
(thứ 24), Tokyo Electric Power (thứ 25) và Honda (thứ 29). Trong số 30
công ty hàng đầu ấy chỉ có một là của Pháp (Renault), mà lại đứng cuối
bảng. Trong số 100 xí nghiệp hàng đầu thế giới, 18 là của Nhật. Số xí
nghiệp loại này của Nhật nhiều hơn rõ rệt so với số của nước Đức thống
nhất và gần bằng số của cả Anh, Ý và Pháp cộng lại. Để so sánh, nước Anh
– cựu vô địch ngành công nghiệp – chỉ còn nắm 7 xí nghiệp loại hàng đầu
thế giới. Nước Pháp có 9. Còn Ý chỉ có 5. Mỹ tiếp tục giữ huy chương vàng
với 35 hãng. Mặc khác, danh dự của Mỹ vẫn còn nguyên vẹn bởi vì cả ba
hãng đứng đầu bảng đều là của Mỹ: General Motors, Ford và Exxon. Cả ba
dường như không thể phế truất được.
Nhưng vấn đề là Mỹ còn giữ được bao lâu vì Nhật đang nhanh chóng bắt
kịp Mỹ. Các hãng Nhật đang tiến với tốc độ chóng mặt lên chóp đỉnh thế
giới. Trong lúc các đối thủ cạnh tranh của họ khá lắm là giữ được cho
doanh số khỏi sụt thì tỷ lệ tăng doanh số của các hãng hàng đầu Nhật Bản
