sẽ hành động ra sao ? Liệu họ sẽ đứng yên để nhìn ngắm sự khai sinh một
“Khối thịnh vượng chung” mới dưới ảnh hưởng của Nhật Bản ?
Trong khi chờ đến lúc ấy, hãy thử nhìn xem nhịp độ đầu tư của Nhật Bản
tại châu Á. Cách đây 10 năm, các nhà kinh doanh Nhật Bản đầu tư hàng
năm khoảng 1,2 tỷ đô la (6 tỷ franc) cho toàn bộ khu vực này. Năm 1988,
họ đã đầu tư gấp đôi số tiền trên chỉ riêng cho Hồng Kông. Năm 1990, Nhật
Bản đã đầu tư gấp 6 lần cho khu vực này so với đầu những năm 80. Trong
số 12 nước thu hút nhiều đầu tư nhất của Nhật Bản thì một nửa thuộc về
châu Á: bốn “con rồng” (Đài Loan, Nam Triều Tiên, Hồng Kông,
Singapour), Thái Lan và Malaisie. Nhật Bản, từ nhiều năm qua, là nước đầu
tư đứng hàng đầu thế giới ở Indonésie và Thái Lan. Ở Indonésie, Hoa Kỳ
còn đứng sau cả Hồng Kông, Nam Triều Tiên và Đài Loan. Biểu tượng cuối
cùng cho sự suy sụp của Hoa Kỳ là năm 1989, Nhật Bản đã thay thế Hoa
Kỳ vốn là nước đầu tư đứng hàng đầu thế giới ở Philippines. Nước Mỹ, vào
năm 1988 vẫn còn giữ vị trí hàng đầu ở nước này thì chỉ một năm sau, đã
đứng sau cả Đài Loan và Hồng Kông.
Vào tháng 9/1989, tổng đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào châu Á đạt
mức 36 tỷ đô la (180 tỷ franc), nghĩa là bằng 1/6 đầu tư trực tiếp của Nhật
Bản trên thế giới. Việc đồng yên lên giá, từ đầu những năm 80, đã đánh vào
đầu tư của Nhật Bản ở khu vực này. Kể từ đó, đầu tư vào Nam Triều Tiên,
Đài Loan và Singapour được ghi nhận là tăng 50% mỗi năm và tăng 100%
vào các nước còn lại của châu Á. Tokyo không hề bỏ qua bất cứ một thị
trường mới nào. Trong khi chờ đợi có sự mở cửa rộng rãi của những nước
này, những nhà kinh doanh Nhật đang tranh thủ Cambodge, Lào và Việt
Nam. Sự hiện diện của nước Pháp ở các nước này hiện chỉ mang tính chất
tượng trưng và mặc dù Paris đã có nhiều cố gắng giành lại chỗ đứng đã bị
mất song có nguy cơ nó vẫn sẽ mờ nhạt như hiện nay. Mọi thứ đang gây
chú ý cho người Nhật: dầu thô ở Việt Nam, quặng mỏ, cao su và nhiều
nguồn tài nguyên thiên nhiên khác của Cambodge, lực lượng lao động rẻ ở
Đông Dương. Mọi việc đều phải bắt đầu lại từ đầu ở những nền kinh tế bị
chiến tranh tàn phá. Nhật Bản đã là bạn hàng thứ hai của Việt Nam sau Liên
Xô. Lợi dụng khó khăn của Liên Xô, không bao lâu nữa, Nhật Bản sẽ chiếm
giữ vai trò hàng đầu và họ rất sẵn sàng giữ vị trí ấy.
Đúng là, tính trên phạm vi toàn cầu, đầu tư của Nhật Bản không thể tiếp
tục phát triển với cùng nhịp độ như lâu nay nữa. Song, dù có chậm lại,
nguồn tư bản của Nhật Bản sẽ vẫn tiếp tục việc phân công lao động giữa
các nước châu Á tùy theo sự phát triển kinh tế của các nước này. Đặc biệt,
Hoa Kỳ đang bị đẩy lùi xuống hàng thứ yếu. Như ở Thái Lan, các dự án đầu
tư của Nhật Bản gấp 8-10 lần đầu tư của Hoa Kỳ. Ngay như Đài Loan cũng
đầu tư vào nước này nhiều hơn cả Hoa Kỳ. Tại Malaisie, người Nhật đầu tư
gấp 10 lần người Mỹ, còn tại Indonésie gấp sáu lần.
