ÔNG CỐ VẤN - Trang 786

Sau hội nghị tổng kết chiến tranh du kích toàn quốc ở Việt Bắc (10-1951)
về, một buổi tối ông Vũ Ngọc Nhạ từ dưới hầm bí mật chui lên gọi ông Đỗ
Đăng Bính đến bàn bạc "Anh được giao nhiệm vụ đặc biệt, chẳng những ở
Thái Bình, còn ở Hà Nội hoặc đi xa hơn nữa". Giọng ông thật nghiêm cẩn,
ông Bính không dám hỏi lại, rồi ông tiếp: "Anh cần tấm thẻ căn cước dân tề
người làng Cổ Ninh để dễ bề hoạt động. Muốn có căn cước phải có giấy
khai sinh, nơi ở, nơi làm việc, tất cả nhờ vào chú Bính, chú Khoa và cụ Ý
bên Cổ Ninh mới được".
Sau hôm ấy ông Bính đã tìm đến nhà Nguyễn Ngọc Trúc, Mai Doãn Thăng
là chánh, phó lý làng Cọi, để lên phủ Kiến Xương xin tờ khai hợp thức cho
ông Nhạ, giấy khai theo nguyên mẫu của ngụy quyền, áp triện hình chữ
nhật hằn phẩm xanh. Có giấy tờ rồi cụ Ý, ông Khoa, ông Bính tìm đường
đi, nước bước tiếp theo; Việc đầu tiên ông Bính dẫn ông Nhạ đi chụp hình
ở hiệu ảnh Hồng Phát phố Lê Lợi thị xã Thái Bình. Hiệu ảnh mở ngay góc
đường vào nhà thờ tỉnh bây giờ. Hồng Phát hồi ấy là thông phán tỉnh Thái
Bình đứng tên. Sau này hiệu ảnh đổi thành hiệu Á Đông. Ông Nhạ đã chọn
cửa hàng ông thông phán chụp tấm hình đi làm nghề tình báo. Không ngờ
tấm ảnh chụp được, nhà hàng thấy đẹp, phóng to làm mẫu treo quảng cáo
câu khách, anh em ông Khoa - Bính cùng cụ Ý lo lắm, mãi mới tìm cách gỡ
được tấm ảnh đó khỏi cửa hiệu.
Thời ấy tên tuổi ông Nhạ cứ mờ mờ ảo ảo, người ta chỉ biết tên chứ không
biết người. Ông Khoa là em ruột ông Nhạ, hai người rất giống nhau, cách
nhau dăm bẩy tuổi, các ông bàn nhau để ông Khoa đến gặp chánh Tuân
hương chủ làng Cổ Ninh làm căn cước thay cho ông Nhạ. Ông Khoa phải
đối đầu với Chánh Tuân, một tay ghê gớm. Hôm ông Khoa đến cậy việc,
thấy đầu "cụ Chánh" gối lên chiếc gối bông trắng, mắt "cụ" thật sắc sảo.
"Cụ" bắc chân chữ ngũ, kéo thuốc phiện kêu ro ro, thơm phức. Chiếc tẩu
dài được ghé sát ngọn đèn dầu mỡ chó. Dầu mỡ chó là thứ dầu quý hiếm,
đây là lối chơi ngông của dân bàn đèn nhà quê. Mỡ chó vàng thơm hơn mỡ
lợn, mỡ gà, dầu lạc. "Cụ bảo kéo thuốc phiện đốt bằng dầu mỡ chó mới
khoái".
Chánh Tuân giọng hanh hách tay hắn sờ lên mặt hộp khảm đựng hạt na nói