Ảnh: Diễu hành 2-9-1945 tại Hà Nội (Ảnh tư liệu của Mõ Hà Nội)
Dĩ nhiên, Hồ Chí Minh là người mà họ chờ đợi. Vào ngày 2 tháng 9, nhiều
người đã nghe nói đến tên Hồ Chí Minh luôn đi cùng với tư tưởng của một
chính quyền Việt Nam mới. Họ không biết bản thân ông là ai, nhưng ý
niệm chung về một nhà lãnh đạo Việt Nam đối với đất nước Việt Nam đã
làm cho họ phân khích và kinh ngạc. Thậm chí Bảo Đại, được mời tới với
vai trò "cố vấn tối cao" cho chính quyền mới, đã hồi tưởng lại rằng ông
thậm chí chưa bao giờ nghe tới cái tên Hồ Chí Minh trước tháng Tám.
Là "người giải phóng và vị cứu tinh của đất nước", Hồ Chí Minh bắt đầu
nói với nhân dân, dừng lại sau một câu để hỏi đồng bào có nghe rõ ông nói
hay không. "Đó là một bậc thầy về hùng biện", Patti nhận xét. "Từ khoảnh
khắc đó, cả biển người nghe như nuốt lấy từng lời… Rõ ràng trong tâm trí
chúng tôi ông đang ở sát bên họ". Hồ Chí Minh bắt đầu bài phát biểu với
những từ trong Bản Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ, chuyển sang Bản Tuyên
ngôn của Pháp về Quyền Con người và Công dân, và đối chiếu các giá trị
của cả hai văn kiện trên ông với những tội ác của thực dân Pháp. Ông chỉ
trích Pháp đã đầu hàng Nhật và ca ngợi Việt Minh đã chiến đấu chống
Nhật. Ông khẳng định rằng người Việt Nam giành được độc lập không phải
nhờ sự ban ơn của Pháp mà bởi đánh bại Nhật. "Đồng bào ta đã phá vỡ
những xiềng xích trói buộc mình suốt gần một thế kỷ và giành được độc lập
cho Tổ quốc, ông tuyên bố. Sau đó ông kết luận bằng tuyên bố phản ánh
quyết tâm của ông:
