sao cho các công ty dầu khí hầu như không phải đóng thuế và ông ta
kiểm soát được bao nhiêu nhân vật uy tín” (164). John Brown có cảm
tưởng là doanh nhân Nga này muốn bằng bất cứ giá nào cũng phải
thuyết phục cho được tập đoàn khổng lồ BP tham gia đồng sở hữu
Yukos, và cuối cùng ông ta đã từ chối hợp đồng. Ông ta nhớ lại lời
cảnh báo của Putin, rằng giới kinh doanh không nên tham gia vào
chính trị. Hồi tưởng của Putin về cuộc xung đột với Khodorkovsky
trong giai đoạn này mang một màu sắc cá nhân rõ rệt: “Con người này
mang đến cho tôi nhiều rắc rối hơn cần thiết”.
Bản án và nhân quyền
Khodorkovsky ngày càng có ít thời gian hơn. Tháng 2-2003, sự
việc tiến đến chỗ va chạm công khai giữa ông ta và Tổng thống được
phát trên truyền hình. Ông ta cáo buộc quản lý các công ty dầu nhà
nước tham nhũng, còn Vladimir Putin đáp lại điều đó đã hỏi, thế ông
có đóng thuế hay không. Ở Moskva, công tố viên tiến hành điều tra
chống lại các nhân viên Yukos về việc chiếm đoạt tài sản người khác
và giết người. Một trong các nhân viên thân cận của Khodorkovsky bị
bắt (165). Vài tuần sau, trong một báo cáo mật gỏi Bộ Ngoại giao Hoa
Kỳ, Đại sứ Hoa Kỳ ở Moskva viết, đó là cách cảnh báo người đứng
đầu tập đoàn đừng chen chân vào chính trị và chấm dứt việc ủng hộ
phe đối lập bằng những khoản trợ cấp nhằm mục đích thúc đẩy hay
phong tỏa các dự luật trong Quốc hội. Thế nhưng, ngay lập tức, Đại sứ
tổng kết: “Đa số các chuyên gia chính trị cho rằng Yukos và điện
Kremlin sẽ kiềm cương xung đột và giải quyết những bất đồng của họ
một cách kín đáo” (166).
Vladimir Putin sẵn sàng thương lượng với Bush - con về việc hợp
tác sâu hơn trong lĩnh vực năng lượng. Ông thấy trong việc này có
những lợi thế nhất định, ít nhất là về bí quyết công nghệ của người Mỹ
