Alexandre Soljenitsyne
Quần đảo ngục tù
Phần 1
Công lý lớn lên
Buổi bình minh của công lý cách mạng đã sáng rõ với những bản án tiêu
biểu như thế đó, những bản án mẫu làm nền tảng cho một nền Công lý đang
lớn mạnh, tiến tới trưởng thành.
Giai đoạn lớn lên của luật pháp Sô Viết có thể kể từ hạ bán niên 1921, nội
chiến gần dứt nhưng phía nhà nước cũng lâm cảnh con bệnh gần chết, sau 4
năm dồn nỗ lực chiến đấu mệt nhoài. Đời sống cực khổ hơn bao giờ hết,
xăng nhớt cạn, than đốt cũng hiếm, nhiều chuyến xe lửa đã nằm vạ dọc
đường, thị dân cám cảnh đói lạnh, thợ thuyền rủ nhau đình công ầm ầm. Sử
sách cố nhiên không ghi lại một hàng! Thảm trạng đói khổ biết quy tội cho
ai?
Không phải cấp lớn, cấp trung ương. Cấp địa phương cũng không. Muôn
tội trút lên đầu bọn Spetsy là bọn cán bộ kỹ thuật – kỹ sư, cán sự, chuyên
viên các cấp – được kết nạp để lãnh chỉ thị trung ương hoạch định chương
trình, tính toán kế hoạch thực hiện tốt. Nếu trung ương không nắm vững
tình hình thì bao nhiêu tội cố nhiên quy trách cho bọn kỹ thuật đặt kế hoạch
sai, không cung cấp nổi thực phẩm, nhiên liệu là một con số không to
tướng. Kế hoạch thổi phồng, sản xuất không tới mức dự liệu cũng là sai
lầm của Spetsy. Không phải của cấp lớn ra chỉ thị, cũng không phải của Hội
đồng lao động Quốc phòng hay Bộ chỉ huy trong Uỷ ban Nhiên liệu.
Không than củi đốt lò, dầu xăng chạy máy là lỗi bọn Spetsy đã tạo tình
trạng giao động, khủng hoảng, không tuân hành chỉ thị, phân phối bừa bãi.
Vì Spetsy lỗi nặng như vậy nên cơ quan nào gặp khó khăn bế tắc là đưa ra
toà. Nhưng chỉ thị căn bản của Trung ương là "giơ cao đánh khẽ", nhà nước
Công nông cố nén cho bọn kỹ thuật hưởng những bản án ân huệ, bởi lẽ
không có chúng lấy ai làm việc? Tình trạng không bế tắc nữa, mà dám sụp
đổ luôn. Do đó Chưởng lý Krylenko lý luận bọn Spetsy không phản động,
cố tình phá hoại chính sách nhà nước. Chúng chỉ thiếu khả năng nên không
thể làm hơn. Giản dị là dưới chế độ tư bản chúng đã không học tập, chỉ
