Sô Viết xin hiểu là Ủy ban Hành chính, có từ cấp xã đến trung ương.
Thì ra các giáo dân đã đặt vấn đề canh chừng để bảo vệ an ninh cho Đức
Giáo chủ của họ không phải là vô lý như ông Chưởng lý Krylenko vạch rõ!
Nhưng nếu nhà nước quyết ra tay thì giáo dân có giật chuông báo động
cũng bằng thừa.
Chú thích của người dịch: Petrograd (tức Leningrad) thủ phủ của nhiều
triều đại Nga hoàng là một trung tâm sinh hoạt văn hoá, trí thức, tôn giáo
quan trọng ngang hàng với Mạc Tư Khoa. Phải hiểu như thủ đô của miền
Tây Bắc trong khi Mạc Tư Khoa là thủ đô của miền đồng bằng.
Chú thích của người dịch: Dưới chế độ Sô Viết cố nhiên không một nhà
in nào dám in những tài liệu "chống đối" này. Tư nhân hay phe nhóm (kể cả
Giáo hội) muốn phổ biến chỉ còn cách đánh máy, quay ronéo. Do đó gọi
vắn tắt là tội, tự ý xuất bản, phổ biến (tội SAMIZDAT!).
Đại khái những tội trạng như trong vụ Vyborg chống án mà luật pháp
dưới triều Nga hoàng chỉ trừng phạt 3 tháng tù.
Xin nhắc lại Đảng Xã hội Cách mạng là tổng hợp một số đảng phái
chống bảo hoàng, liên kết thành lập từ năm 1890 trong nước Nga. Tuy
nhiên, sau Đại hội Đảng lần thứ I tháng 12 năm 1905 ở Phần Lan, Đảng
tách làm hai. Hữu phái ôn hoà, tả phái chủ trương Cách mạng bạo động
khủng bố. Tả phía liên kết với phe Bônxơvich lật đổ Nga hoàng và nắm
nhiều chức vụ quan trọng trong Chính phủ Cách mạng lâm thời nên còn đi
với phe Bônxơvich được ít năm.
Lớp tù nhân Lubyanka tụi tôi sau này bèn lý luận khẽ với nhau là những
tấm lưới thép chằng chịt chăng ở mỗi góc thang lầu Lubyanka hiển nhiên là
hậu quả của vụ Savinkov nhảy lầu. Tụi tôi ngớ ngẩn tin vậy đó, dù dư biết
là truyền thống khám đường bao giờ cũng có tính cách quốc tế. Các nhà tù
bên Mỹ đã chăng lưới sẵn từ hồi đầu thế kỷ, không lẽ khám đường Nga
chịu lạc hậu hơn?
Năm 1937, nằm hấp hối trong trại Cải tạo đảo Kolyma, cựu cán bộ Cheka
Artur Pryubel đã rỉ tai thú thiệt với một bạn tù rằng chính hắn là 1 trong 4
