Quốc gia khởi nghiệp Ebook.vn
Chương 11: Phản bội và cơ hội
[144]
Hai vị cha đẻ thật sự của ngành công nghệ cao Israel chính là cuộc tẩy chay kinh tế của khối
Ả-rập và Charles De Gaulle,
vì họ buộc chúng ta phải tiến lên và phát triển
một nền công nghiệp.
- YOSSI VARDI -
Xuyên suốt cuốn sách, chúng tôi đã chỉ ra rằng văn hóa ứng biến và chống phân cấp quản lý
của quân đội Israel đã đi theo người Israel vào trong các doanh nghiệp và giúp định hình
nền kinh tế Israel. Văn hóa này - khi kết hợp cùng thành tựu công nghệ Israel thu được từ
các đơn vị quân sự tinh nhuệ và công nghiệp quốc phòng nhà nước - sẽ tạo thành một hỗn
hợp hiệu nghiệm. Nhưng sự hình thành của nền công nghiệp quốc phòng Israel không hề
bình thường. Một quốc gia quá nhỏ lại có tổ hợp công nghiệp quốc phòng bản địa là điều
chưa từng được biết đến. Nguồn gốc của nó bắt rễ từ sự phản bội bi đát chỉ sau một đêm
của một đồng minh thân cận.
Cách hay nhất để hiểu khoảnh khắc Israel bị “dội nước” là thông qua một cú sốc có tác động
tương tự với người Mỹ. Trong những năm tăng trưởng nhanh sau chiến tranh, vị thế toàn
cầu của Mỹ bất ngờ bị hạ gục khi Liên Xô qua mặt Hoa Kỳ bằng cách phóng vệ tinh không
gian đầu tiên - Sputnik 1. Việc người Liên Xô có thể dẫn đầu cuộc chạy đua vào không gian
đã làm đa số người Mỹ sửng sốt. Nhưng hồi tưởng lại, đây lại là cú nhảy vọt cho nền kinh tế
Mỹ.
Nhà kinh tế học sáng tạo John Kao nói Sputnik “là một hồi chuông cảnh tỉnh, và nước Mỹ đã
trả lời. Chúng tôi điều chỉnh chương trình giảng dạy ở trường để nhấn mạnh việc dạy môn
toán và khoa học. Chúng tôi thông qua Đạo luật Giáo dục Quốc phòng trị giá 900 triệu USD
(khoảng 6 tỉ USD theo thời giá hiện tại) để cấp học bổng, các khoản vay cho sinh viên và
trang thiết bị cho trường học”
[145]
. NASA và chương trình Apollo được thành lập, và một cơ
quan tương tự thuộc Bộ Quốc phòng cũng được thành lập mới và chuyên tâm vào việc
khuyến khích cộng đồng R&D dân sự.
Hơn một thập kỷ sau đó, Neil Armstrong đặt chân lên mặt trăng. Chương trình Apollo và
khoản đầu tư quốc phòng có liên quan của Lầu Năm Góc đã thúc đẩy một thế hệ những
khám phá mới mà sau này đều được thương mại hóa, tạo ra tác động gây thay đổi nền kinh
tế. Chiến dịch phối hợp nghiên cứu và phát triển này đã sinh ra những khối doanh nghiệp
hoàn toàn mới trong ngành viễn thông và điện tử hàng không, cũng như sinh ra chính
Internet, và tr thành di sản của lời đáp trả Mỹ dành cho Sputnik.
