Hình 6.3. Các giai đoạn phát triển không qua biến thái ở gà
1. Trứng gà; 2 - 3 - 4. Đĩa phôi đang phân cắt; 5 - 6. Hình thành các lá
phôi; 7 - 8. Hình thành mầm cơ quan; 9 - 10. Hình thành cơ quan ở gà con
6.3. SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN QUA
BIẾN THÁI
6.3.1. Sự sinh trưởng và phát triển qua biến thái ở ếch nhái
Sự phát triển của ếch qua biến thái từ ấu trùng (nòng nọc sống trong
nước, có mang ngoài để hô hấp và có đuôi để bơi) thành ếch sống trên cạn
có phổi để hô hấp và có 4 chân để nhảy (hình 6.2B). Sự biến đổi nòng nọc
thành ếch là một quá trình biến đổi ở mức độ phân tử, tế bào, mô và cơ
quan, đòi hỏi có các nhân tố tác động mà quan trọng nhất là tác động của
hoocmon tuyến giáp. Nếu ta đem cắt bỏ tuyến giáp của nòng nọc thì nòng
nọc không biến đổi thành ếch, còn nếu cho thêm hoocmon tuyến giáp vào
nước thì những con nòng nọc nhanh chóng biến thành những con ếch bé tí
xíu chỉ bằng con ruồi.
So sánh sai khác giữa nòng nọc và ếch về hình thái và lối sống để thấy rõ
sự biến thái từ nòng nọc thành ếch. Nòng nọc sống ở nước, có đuôi để bơi,
có mang ngoài để thở trong nước. Nòng nọc mất đuôi, mang ngoài, phát
triển phổi, mọc chi và biến thành ếch sống trên cạn.
6.3.2. Sự sinh trưởng và phát triển qua biến thái ở chân khớp
Sự phát triển qua biến thái của bọ cánh cứng, bướm, ruồi, muỗi, v.v... trải
qua giai đoạn con non hoàn toàn khác con trưởng thành (giai đoạn sâu và
nhộng ở cánh cứng (hình 6.2A), ở bướm; giai đoạn dòi và nhộng ở ruồi; giai
đoạn cung quăng ở muỗi, v.v...) được gọi là sự biến thái hoàn toàn. Đối với
một số chân khớp như châu chấu, tôm cua, ve sầu, v.v... thì giai đoạn ấu
trùng giống con trưởng thành nhưng để trở thành cơ thể trưởng thành chúng
phải trải qua nhiều lần lột xác. Sự phát triển của chúng thuộc kiểu biến thái
không hoàn toàn.
