SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 213

lòng mà ở được ! Lãi bèn viết thư từ biệt Câu Tiễn :
- Tôi nghe, “Vua lo thì tôi phải khó nhọc, vua nhục thì tôi phải chết!”. Hồi
xưa nhà vua chịu nhục ở Cối Kê, tôi sở dĩ chưa chết là còn phải trả thù.
Nay đã rửa được nhục rồi, tôi xin chết theo tội ở Cối Kê !
Câu Tiễn nói :
- Ta đương sắp chia nước này cùng cai trị với nhà ngươi ! Không nỡ giết
nhà ngươi !…
Phạm Lãi nói :
- Vua có lệnh vua thì tôi có ý tôi.
Bèn soạn gói các châu ngọc và các của cải nhẹ cùng với đày tớ riêng xuống
thuyền ra biển đi suốt đời không trở lại nữa. Thế rồi Câu Tiễn nêu núi Cối
Kê để làm ấp bỗng lộc cho Phạm Lãi.
Phạm Lãi cùng đi biển sang Tề, đổi họ tên, tự gọi là Chi Di Tử Bì, cày
ruộng ở bờ biển, khổ thân cố sức, cha con cùng lo làm ăn. Ở không được
bao lâu, của có đến hàng mấy chục triệu. Người nước Tề nghe ông hiền,
mời làm tướng quốc. Phạm Lãi ngậm ngùi than rằng :
- Ở nhà thì có hàng nghìn lạng vàng, làm quan thì đến công, khanh, tướng
quốc, kẻ áo vải được thế là tột bậc rồi, giữ mãi cái tiếng tăm lừng lẫy là
không tốt !
Bèn trả ấn tướng quốc, đem tất cả tài sản cho bạn bè, làng xóm. Chỉ mang
những của thật quý, lẻn đi.
Phạm Lãi dừng lại ở đất Đào, cho nơi đó là ở giữa thiên hạ, tiện đường đổi
chác, buôn bán để làm giàu. Phạm Lãi bèn tự gọi mình là Đào Chu Công
(Đoạn 4- Phạm Lãi sang đất Tề, rồi sang đất Đào).
Chu Công ở Đào, sinh người con út. Khi người con út đã lớn, người con
trai thứ hai của Chu Công giết người, bị tù ở Sở. Chu Công nói :
- Giết người, bị chết là đáng rồi ! Nhưng ta nghe nói, “Con nhà nghìn vàng
không chết ở chợ.”
Liền bảo người con út sang xem sự việc ra sao. Ông ta lấy nghìn nén bạc
bọc vào trong túi đựng quần áo vải thô, chở bằng xe bò, định sai người con
út đi. Con trai cả của Chu Công cũng cố xin đi. Chu Công không nghe.
Người con cả nói :