SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 69

- Tôi nghe nói quân Tần vây Triệu Vương ở Cự Lộc, ngài nên mau mau
đem quân qua sông, quân Sở đánh ở bên ngoài, quân Triệu tiếp ứng ở bên
trong, thì chắc chắn phá được Tần.
- Không phải thế đâu. Phàm con mòng đốt trâu thì không thể nào giết được
rận chấy (Câu này có nhiều sách giải nghĩa khác nhau. Có sách giải thích :
thành Cự Lộc tuy nhỏ, quân Tần không thể lấy ngay được. Có sách giải
thích : Muốn lấy được Tần thì không thể chú ý Cự Lộc. Ý sau hợp hơn.
Con mòng chỉ cốt đốt trâu, không có thì giờ đâu chú ý đến bọn chấy rận
trên lưng trâu, cũng như Tống Nghĩa chỉ cốt đánh Tần, không có thì giờ để
ý đến việc vụn vặt như Cự Lộc). Nay Tần đánh Triệu, nếu Tần đánh thắng
thì quân mệt mỏi, ta lợi dụng lúc nó kiệt quệ mà đánh, nếu Tần không
thắng thì ta hợp quân kéo về hướng tây, chắc chắn cướp lấy được nước Tần.
Vì vậy, không gì bằng trước tiên để cho Tần và Triệu đánh nhau. Mang áo
giáp dày, cầm binh khí sắc thì Nghĩa này không bằng ông, nhưng ngồi để
trù tính sách lược thì ông không bằng Nghĩa (Câu này ám chỉ Hạng Vũ).
Tống Nghĩa bèn ra lệnh trong quân :
- Ai mạnh như hổ, bướng như dê, tham như sói, cứng đầu không thể sai
khiến được, đều chém tuốt!
Nghĩa bèn sai con là Tống Tương sang làm tướng nước Tề, thân hành tiễn y
đến đất Vô Diêm, uống rượu, hội họp linh đình. Trời lạnh, mưa to, quân sĩ
đều đói rét . Hạng Vũ nghĩ thầm :
- Đáng lý phải cố sức đánh Tần, thế mà lại cứ dằng dai mãi không chịu đi.
Nay năm đói, dân nghèo, sĩ tốt ăn rau ăn khoai, quân không có lương thực
sẵn sàng. Thế mà cứ uống rượu, hội họp linh đình, không đem binh vượt
Hoàng Hà để dùng lương thực nước Triệu, cùng Triệu chung sức đánh Tần.
Lại còn nói “lợi dụng khi nó kiệt quệ”! Một nước mạnh như nước Tần,
đánh nước Triệu là nước mới thành lập, thì nhất định là lấy đứt rồi ! Nước
Triệu mất, Tần lại càng mạnh, chứ có mong gì nó kiệt quệ mà lợi dụng kia
chứ ? Vả chăng, quân ta vừa bị tan tác, vua ngồi không yên chiếu, vét tất cả
binh lính, lương thực trong nước, giao cho một mình tướng quân, nước nhà
yên hay nguy là ở trận này. Nay không thương xót sĩ tốt, lại mưu đồ việc
riêng, thật không phải hạng bầy tôi trung thành với nước (Đoạn này phản