HẠNG VÕ (Sở) theo LƯU-BANG (Hán) vào đất Tần cướp phá
Hàm Dương, giết VƯƠNG-TỬ-ANH, quật mồ TẦN-THỦY-HOÀNG,
đốt cung thất 3 tháng mới cháy hết. Hạng Võ tôn SỞ HOÀI-VƯƠNG
làm NGHĨA ĐẾ, rồi lại giết mà tự lập làm TÂY SỞ BÁ-VƯƠNG, lập
LƯU-BANG làm HÁN-VƯƠNG. Lưu-Bang cùng Hạng Võ đánh nhau
bốn năm. Hạng Võ tự tử ở Ô-Giang. Lưu Bang lên ngôi Hoàng-đế.
b) VIỆT-NAM : NHÀ TRIỆU 207-111 TR. T.L.
- TRIỆU-VŨ VƯƠNG (207-137) tr. T.L., Triệu Đà đánh được An
Dương-Vương, sáp nhập nước Âu-Lạc vào quận Nam-Hải đặt là Nam-
Việt, tự xưng là VŨ-VƯƠNG đóng đô ở Phiên Ngung, gần thành Quảng-
Châu bây giờ.
10) NĂM 202 TR. T.L. – 9 SAU T.L.
a) TRUNG-HOA : NHÀ HÁN
- CAO-TỔ (Lưu-Bang) (202-194) đóng đô ở Trường An, giết lần
lần những công thần khai quốc như Hàn Tín, Bành-Việt, Anh-Bố làm
phản bị đánh rồi chết. Vua phong cho họ hàng và công thần làm vương
thần ở các yếu địa, đất còn lại thì chia ra quận huyện : chế độ « quận
quốc ». Năm thứ 7, Mao-Đốn Thuyền-Vu, Vua Hung-Nô xâm lấn vây
Vua ở Bạch-Đăng 7 ngày. Sau, Vua gả con gái tông thất cho Mao-Đốn để
cầu hòa.
- HUỆ-ĐẾ (Doanh) (194-187). Bà Lữ Thái Hậu (vợ Vua Cao-Tổ)
lâm triều tranh quyền Vua.
- THIẾU-ĐẾ (187-179) ngồi làm vì, quyền chính trong tay LỮ
Thái-hậu, nên sử chép triều đại này thuộc về CAO-HẬU hay LỮ-THỊ.
Cao-Hậu phong Vương cho họ hàng, giết hại công thần nhà Hán.
- HIẾU-VĂN-ĐẾ (Hàng) (179-156). Cao-Hậu băng hà, Thái úy Chu
Bột và Thừa tướng Trần-Bình chém cả họ hàng họ Lữ. Vua Văn-Đế nhân
kiệm, bỏ nhục hình, bỏ lễ cống, miễn thuế, lấy đức hóa dân.
