quan lại. Phía Đông Nam, một tên cướp cũng chiếm đảo Đài Loan. Tóm lại,
là từ 1610 đến 1640 không nơi nào yên.Đã tới thời nhà Minh phải xụp đổ.
Hai viên đầu đảng được nông dân ùn ùn theo Trương Hiến Trung và Lý Tự
Thành
Năm 1642 Lý Tự Thành bao vây khai phong trong 4 tháng, đánh tan quân
triều đình tới để giải vây, danh vang dậy, dân chúng càng theo nhiều, uy tín
hơn hẳn Trương Hiến Trung. Lý cũng chỉ là một nông dân vô học, một
tướng cướp tàn bạo , nhưng can đảm, có tài cầm quân , thông minh, có óc
làm chính trị. Khi chiếm được Khai Phong rồi, thị trấn đó ở giữa đường từ
Bắc Kinh tới Nam Kinh, một viên tường của ông đề nghị nên chiếm ngay
Bắc Kinh, một viên khác khuyên nên chiếm Nam Kinh , một người thứ ba
bảo nên chiếm Thiểm Tây trước đã, tổ chức lại quân đội, nắm chắc tỉnh đó,
rồi sẽ chiếm Sơn Tây, sau cùng tiến về Bắc Kinh không phải để cướp bóc
như trước mà để chiếm ngôi báu. Ông nghe lời người thứ ba, đổi hẳn chính
sách , muốn lật đổ triều đình nhà Minh. Ông đem quân qua chiếm Thiểm
Tây, vô Tây An, thủ phủ của tỉnh , cho quân cướp bóc trong ba ngày rồi lập
lại trật tự, tháng 2 năm 1644 lên ngôi vua, phong tước công hầu cho thuộc
hạ, lập một triều đình có đủ lụp bộ. Quân đội của ông lúc đó được 1 trệu
gồm 6000.000 kỵ binh và 400.000 bộ binh. Tháng 3 ông vuợt Hoàng Hà ,
chiếm Sơn Tây, như vào chỗ không người.
Triều Đình hoảng hốt, bàn tán xôn xao, mỗi người một ý. Nguy nhất là
quốc khố rỗng không, tiền đâu mà phát cho quân lình. sau cùng, chỉ còn
một giải pháp là triệu tướng Ngô Tam Quế đương chống với Mãn Thanh ở
biên giới về cứu nguy.
Trể qua rồi, Ngô Tam Quế lúc đó ở cách Bắc Kinh 400 cây số, mà quân của
Lý ở Sơn tây , gần hơn , tới Bắc kinh trước. Tư^Đôn sai hoạn quan Đỗ
Huân đem hết quân ở kinh đô ra ngăn giặc, nhưng Đỗ Huân làm phản, đầu
hàng Lý. Ngày 19 tháng 4. Lý tới đốt phá khu lăng tẩm của nhà Minh rồi
thẳng tiến tới Bắc Kinh. Ngày 24, , họp triều đình tất cả các đại thần chỉ
khóc ròng, không thốt được một lời.
2. Tư Tôn tuẫn quốc. Lý Tự Thành lên ngôi
Hôm sau, Tư Tôn sai vài hoạn quan thân tín cải trang cho thái tử và các
