nói: “Không ‘miệng’ là ‘trời’, có miệng là ‘ngô’, lan man biển lớn, đô của
Thiên tử”. So với truyện gốc không giống.
Lữ Đại từ Giao Châu được gọi về, Tống lo không có ai thay được Đại,
dâng sớ nói: “Ngày xưa vua Thuấn đi tuần phía nam, chết ở quận Thương
Ngô. Nhà Tần đặt các quận Quế Lâm, Nam Hải, Tượng Quận, vậy thì bốn
quân ấy đã nối thuộc rồi, truyền đến ngày nay. Triệu Đà nổi dậy ở Phiên
Ngu,
vỗ về quân trưởng của người Bách Việt ở tại phía nam quận Châu
vậy. Vũ Đế của nhà Hán giết Lữ Gia, lập chín quận, đặt quan Giao
Chỉ Thứ sử để trông coi chỗ ấy. Sông sâu núi cao, phong tục không lành,
tiếng nói đều khác, phiên dịch mới hiểu, dân như cầm thú, già trẻ không
chia, tóc búi chân trần, đầu quấn cúc trái,
không. Từ đấy đến nay, có dời tội nhân Trung Quốc đến ở lẫn chỗ ấy, dần
dần đọc sách, biết qua tiếng nói, xe ngựa qua lại, hiểu biết lễ nghĩa. Sau đó
Tích Quang làm Giao Chỉ Thái thú, Nhậm Diêm làm Cửu Chân Thái thú,
bèn dạy dân ấy cày bừa, đội mũ đi giày, sắp đặt mai mối, mới biết cưới hỏi,
dựng lập trường học, giảng dạy kinh truyện. Do đó chịu phục, hơn bốn trăm
năm, có phần chuyển hóa. Từ thời trước thần làm khách đến đấy, người
quận Châu Nhai bỏ phép cưới hỏi của châu huyện, đều hẹn đến tháng tám
thì mở cửa, vào lúc người dân tụ tập, trai gái tự kén chọn nhau, nếu vừa ý
thì làm vợ chồng, cha mẹ không cấm được. Ở hai huyện Mi Linh quận Giao
Chỉ, huyện Đô Lung quận Cửu Chân, có tục anh chết thì em lấy chị dâu,
nhiều đời cho đấy là thói thường, quan lại nghe biết cũng không ngăn được.
Trai gái quận Nhật Nam cởi trần, không cho là thẹn. Do đó mà nói, có thể
ví như sâu bọ có tai mắt mặt mũi vậy. Vậy nhưng đất rộng người đông,
hiểm trở độc hại, dễ gây phản loạn, khó đến đánh dẹp. Quan lại chỉ ràng
buộc, diễu oai vỗ về mà thôi, còn như tô thuế của ruộng nhà, chuyển chở
cung cấp,chỉ thích các đồ ngọc trai, thuốc thơm, ngà voi, sừng tê, đồi mồi,
san hô, ngọc sáng, chim vẹt, phỉ thúy, khổng tước, vật lạ, vật báu chất đầy,
không chỉ có tô thuế để làm giàu cho Trung Quốc vậy. Lại ở ngoài chín
điện, phép chọn quan lại không được kĩ càng. Phép tắc thời Hán rộng
lượng, nhiều chỗ nới lỏng, cho nên nhiều lần làm trái phép cấm. Phế quận
