[ CHÚ THÍCH ]
Công gia ở đây là nói ‘nhà của Minh công’, tức nói đến vùng Dự
Châu nơi Tào Tháo đang cai quản.
Nguyên văn câu này là ‘nghị sở tịnh tỉnh’, chữ ‘tỉnh’ ở đây là danh từ,
chỉ một cơ cấu hành chính thời cổ, lúc đó Mao Giới làm Đông tào duyện,
Thôi Diễm là Tây tào duyện, mọi người bàn định muốn hợp nhất hai chức
này, tức là giảm đi một cơ quan hành chính.
Cầm đầu việc can gián vì lợi ích quốc gia.
Chu Văn Vương Cơ Xương, người đặt nền móng cho Vũ Vương lập
nên nhà Chu, Chu Xương từng can gián vua Trụ nhà Ân.
Nguyên văn cả câu này là ‘Tả bất cộng tả, hữu bất cộng hữu, dư tắc
nô lục nữ.’ Theo phép xưa, khi ra trận xe binh đi trước, quân bên tả cầm
cung nỏ, quân bên hữu cầm giáo mác dài, khi xung phong, bên tả bắn tên,
bên hữu đâm chém kẻ địch. Câu này quá khó, xin tạm hiểu nghĩa mà dịch
như vậy.
Câu này có nguồn gốc từ kinh Thượng thư, đại ý nói rằng chính trị hà
khắc thì trời đất lạnh lẽo, chính trị khoan hoãn thì đất trời ấm nóng, dương
khí cực thịnh. Chung Do đưa lí luận này để nói rằng việc lời nói về hình
pháp nặng nhẹ kia theo lý là chẳng đúng, ngầm có ý như kết tội Mao Giới.
Thành Thang là vua sáng nghiệp nhà Thương, là đấng minh quân,
Chu Tuyên vương là vị vua giỏi thời nhà Chu, dưới thời cai trị của hai vua
này đều từng bị những đợt hạn hán nặng nề. Chung Do đưa ra lập luận này
để chứng minh rằng hình pháp nặng hay nhẹ chẳng liên quan gì đến
chuyện nắng hạn cả.
Rút cục là bảy câu hỏi của Chung Do với Mao Giới thực chất là lời
mớm cung, chỉ đường cho Giới thoát tội. Thực chất thì Mao Giới, Thôi
Diễm và Chung Do là những người bạn rất tốt với nhau.
Tiêu sinh tức Tiêu Vọng Chi, cháu sáu đời của Tiêu Hà, sống ở nửa
cuối thời Tây Hán, người quạn Đông Hải huyện Lan Lăng, sau chuyển về ở
