Việc phòng Canh nông Nam Kỳ định dựng tượng vua Thần Nông mà
Thời vụ đã có nói qua, các bạn chắc cũng còn nhớ. Đó là một việc rất ích
lợi cho dân. Giá như phòng ấy mà không làm vậy có khi dân cày Nam Kỳ
sẽ bị cái nạn quên vua Thần Nông, không biết ngài là người đã dạy nghề
cày cấy, như sách hoang đường của Tàu vẫn nói.
Chẳng những thế thôi.
Phòng Canh nông đối với vua Thần Nông còn hậu tình hơn nữa, người
ta đã định tế cho vua ấy một tuần. Không phải chuyện đùa, các báo trong
Nam có đăng rõ ràng như thế. Việc ấy mới càng ích lợi cho dân và là nhiệm
vụ của phòng Canh nông phải làm.
Phải, "ăn quả nhớ kẻ trồng cây", vua Thần Nông tuy chẳng dạy dân ta
cày cấy, nhưng đã dạy dân Tàu cày cấy, cố nhiên ngài là một người đáng
được kỷ niệm đời đời, dầu không chắc "ngài ấy" có hay không có. Trong
lúc dân chúng xô về Âu hoá, sự tế bái nhạt dần, có lẽ lâu nay dân cày Nam
Kỳ đã bỏ vua Thần Nông không tế. Bởi thế, phòng Canh nông mới phải
đứng đầu cho dân theo.
Một điều mà xưa nay chưa ai trông thấy, là đã tế, tất phải mặc áo
thụng xanh, đội mũ đuôi én, đi hia và ôm đài tiến tước, mấy ông quan Tây
mà làm những việc ấy chắc là ngộ nghĩnh hơn người An Nam.
Tiếc thay, lời đề nghị này của phòng Canh nông lại vì nhiều ông đi
đạo, không muốn tế kiểu An Nam, người ta lại phải đổi làm một lễ cúng
xoàng. Chưa rõ trong tuần cúng ấy ông nào đứng làm mệnh bái. Có lẽ là
ông Chánh Canh nông.
Ôi! Những việc ghi vào lịch sử!
Xuân Trào
Thời vụ, Số 11 - 15.3.1938
