TÂY SƠN BI HÙNG TRUYỆN - Trang 42

Nhạc chỉ mặt Huệ mắng rằng:
- Ngươi là đứa con nít mới mười tám tuổi dám ngỗ nghịch nói càn. Quốc tự
là việc lớn trong thiên hạ há để cho đứa con nít như ngươi bàn đến hay sao?
Vả lại vua và chúa còn sờ sờ ra đó, muốn ta mất đầu hay sao mà buông lời
xằng bậy. Mau ra ngoài cho ta hầu chuyện với thầy.
Huệ sợ hãi lui ra. Hiến nói :
- Ta thấy ý của Huệ là ý hay, nhưng không biết sau này có ai làm được hay
không. Còn Huệ là em, chắc hiểu được được chí của anh nên mới nói thế
chăng?
Nhạc vội vã thưa :
- Xin thầy chớ nghe lời trẻ con rồ dại. Tôi giữ phận con dân, chỉ biết đem
trầu của miền ngược bán về miền xuôi, đem muối ở miền xuôi bán lên cho
người Thượng, tần tảo thay cha nuôi em. Nếu nó có nói như thế ấy là ý của
nó mà thôi. Xin thầy chớ để tâm làm gì.
Hiến trầm ngâm nói :
- Chẳng giấu gì anh, ta vốn là tùy tướng của quan Thái úy Trương Văn
Hạnh. Quan Thái úy bị loạn thần Trương Phúc Loan làm hại phải chết, ta
đành bỏ kinh thành trốn vào đây để giữ lấy thân. Nay ta thấy ở Đàng Ngoài
vua Lê bị chúa Trịnh lấn áp. Trịnh - Nguyễn phân tranh lấy sông Linh
Giang làm ranh giới nội chiến ngót trăm năm, dân tình thống khổ. Trong thì
chúa Nguyễn chỉ lo hưởng lạc để trăm quan bóc lột lương dân. Gần đây
Phúc Loan tham lam bạo ngược bá tánh lại càng thêm điêu đứng. Ta với
anh có duyên hội ngộ, thân thế của ta từ lâu có dám thổ lộ với ai đâu.
Người xưa có câu : “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”, giấu
nhau làm chi nữa. Vả chăng đem muối bán cho người Thượng chỉ là cái cớ,
chẳng phải anh dự trữ một thứ lương thực không có gì thay thế được, mưu
lấy vùng núi rừng Tây Sơn Thượng làm nơi dụng võ hay sao. Việc ấy chỉ
che mắt kẻ khác chứ lừa được ta ư. Nếu anh đã có chí thay đổi cơ trời, ta
xin giúp một tay, trước cứu muôn dân sau báo thù cho chủ tướng.
Nhạc thất kinh sụp lạy :
- Nhạc tôi có mắt không tròng, toan lấy vải thưa mà che mắt thánh. Thấy
dân trong phủ lầm than, tiếng kêu oan đã thấu đến trời, tôi muốn làm như