Cupidon và Psyché
Truyện thần thoại La Mã về Cupidon như sau:
Xưa có một vị vua sinh được ba người con gái xinh đẹp, nhưng người
con gái út, nàng Psyché xinh đẹp hơn cả. Psyché đẹp đến nỗi đứng bên các
chị, người ta có thể tưởng đó là một vị nữ thần đứng cạnh người trần. Tiếng
tăm về sắc đẹp của nàng Psyché lan truyền đi khắp bốn phương khiến các
chàng trai gần xa nô nức kéo đến chiêm ngưỡng nàng. Trăm người như một,
ai đã có dịp thấy nàng đều cho rằng có lẽ nàng là một vị thần giáng thế. Và
người ta tôn sùng nàng như một vị nữ thần, thậm chí đến nỗi cho rằng nàng
còn đẹp hơn cả nữ thần Tình yêu và Sắc đẹp-Vénus. Cứ thế ngày mỗi ngày
người đến để “trộm liếc” dung nhan của Psyché càng đông, sự tôn sùng, ngợi
ca sắc đẹp nàng càng tăng khiến cho việc thờ phụng nữ thần Vénus bị sao
nhãng. Đền thờ Vénus tro lạnh, hương tàn, người đến cúng lễ thưa thớt.
Những đô thị thờ phụng nữ thần Vénus xưa sầm uất đông vui là thế, thu hút
khách thập phương, thiện nam tín nữ là thế mà nay buồn tẻ vắng ngắt. Sự thể
đó làm nữ thần Vénus ăn không ngon, ngủ không yên. “Phải mau mau xóa
bỏ cái cảnh này chứ cứ để mãi như thế này thì thật là một tai họa...” Nữ thần
Vénus nghĩ thế và nàng cho gọi đứa con trai yêu quý đến. Chàng trai
Cupidon hoặc Amour, tên tuy hai nhưng người chỉ là một, với cây cung và
ống tên luôn ở bên người, đã đến ngay không hề chậm trễ. Nữ thần Vénus
sau khi kể cho con biết sự thể đầu đuôi, bèn ra lệnh:
- Con hãy trổ tài của mình đi. Làm sao cho cái con bé ấy nó yêu say
yêu đắm, yêu đến chết mê chết mệt một chàng trai xấu xí nhất trần đời, xấu
đến nỗi ma chê quỷ trách, người khinh... hiểu chưa? Con hãy giúp mẹ, trổ tài
của mình đi!
Cupidon vâng lệnh bay xuống trần. Chàng tìm đến nơi Psyché ở.
Nghiệt ngã thay, chàng không sao tìm thấy một anh chàng nào xấu xí đến nỗi
ma chê, quỷ trách, người khinh, xấu đến nỗi phải bắn cho nó một phát tên để
nó được yêu một người đẹp như Psyché... theo đúng lời dặn. Cũng có thể
Cupidon không nỡ bắt một người con gái đẹp như thế phải lấy một người
chồng mà những người con gái chẳng xinh cũng chẳng đẹp còn chê. Nhưng
có lẽ đúng hơn cả là chàng Cupidon trẻ đẹp này đã... ngay từ khi mới sơ kiến
dung nhan nàng Psyché, đem lòng yêu nàng, yêu lắm ấy, yêu đến nỗi như
chàng đã bị trúng một phát tên của mình. Tình cảnh nó lại éo le đến như thế
cho nên Cupidon chỉ có cách về nhà nói dối mẹ là chưa tìm được một người
nào xấu trai đến nỗi... xứng đáng được hưởng phát tên của mình.
