hề run sợ. Chàng chấp nhận cuộc giao đấu và đã dùng đôi cánh tay cứng rắn
như cây sồi của mình bóp chết Cercyon, tên khổng lồ bá quyền ở đất Éleusis.
Sau đó Thésée giải thoát cho con gái hắn là Alopé. Vì sao Alopé lại bị cha
giam giữ? Nguyên do là thần Poséidon, chẳng hiểu bằng những phép lạ gì
thần đã làm cho nàng Alopé yêu mình say đắm. Mối tình vụng trộm này để
lại cho Alopé một người con. Sợ bị cha trừng phạt, Alopé đem đứa bé sơ
sinh bỏ vào rừng. Một con ngựa cái dùng sữa của mình nuôi đứa bé và sau
đó những người chăn chiên đón được. Tin đồn bay đến tai Cercyon. Nhà vua
truy tìm ra sự thật, nổi giận, bắt con gái giam xuống hầm sâu, toan chôn
sống. Thésée giải thoát cho Alopé và trao lại quyền cai quản đất Éleusis cho
Hippothoos, con trai của Poséidon và Alopé. Có nguồn khác kể, không phải
Thésée giải thoát cho Alopé mà thần Poséidon đã biến nàng thành một con
suối. Lại có người nói Hippothoos là con trai của Cercyon.
Chiến công cuối cùng của Thésée trên đường tới Athènes là thanh trừ
tên cướp đường Procuste. Cuộc đụng độ xảy ra ở gần thung lũng Céphise
thuộc vùng đồng bằng Attique, khi Thésée rời khỏi lãnh địa Éleusis. Đây
cũng là một tên đạo tặc có thân hình to lớn chẳng khác gì một gã khổng lồ.
Hắn chẳng phải chỉ có một tên là Procuste, mà còn hai tên khác nữa là
Damatès và Polypémon, nhưng người ta quen gọi hắn bằng cái tên Procuste
có nghĩa là “kẻ kéo căng người ra” (celui qui étire). Gọi hắn như thế là vì
hắn có một cách hành hạ những khách bộ hành hắn bắt được rất độc ác. Hắn
bắt nạn nhân nằm trên một cái giường, chiếc giường chuyên dùng để hành
tội con người như giá treo cổ, dàn lửa hay một bục gỗ để đao phủ chém đầu
tội nhân. Nạn nhân nằm trên giường nếu người ngắn không vừa khít giường
thì Procuste buộc dây vào hai chân và đầu kéo căng ra cho vừa. Còn nếu
người dài hơn giường thì Procuste lại chặt chân hoặc chặt đầu đi cho vừa.
Thật là kinh khủng. Thésée quyết trừng trị tên quỷ sống này. Chàng dùng võ
thuật để bắt sống hắn. Procuste người tuy to nhưng chỉ là to xác, hắn không
thể nào địch nổi những miếng võ điêu luyện hiểm hóc của Thésée. Cuối
cùng hắn bị quật ngã và không còn sức để gượng dậy đánh trả. Thésée trói
hắn lại và đưa hắn nằm lên chiếc giường tội ác của hắn. Hẳn rằng chẳng cần
phải nói, chúng ta cũng biết được chiếc giường là quá ngắn đối với thân hình
Procuste, và Thésée phải dùng gươm để “sửa lại” cho Procuste vừa với
giường.
Ngày nay trong văn học thế giới có thành ngữ Chiếc giường của
Procuste (Le lit de Procuste) để chỉ một chuẩn mẫu, một tiêu chuẩn hoặc
nguyên lý, nguyên tắc cứng nhắc không thực tế, không khoa học, chủ quan,
khiên cưỡng, máy móc nhưng lại coi nó như khuôn vàng thước ngọc để áp
đặt đối với mọi hiện tượng, buộc mọi hiện tượng phải nhất nhất đánh giá, đo
lường theo khuôn vàng thước ngọc đó, quy chiếu về khuôn vàng thước ngọc
