đang chuyển động với tốc độ 90 km/giờ và chỉ còn cách bạn 100 m, bạn sẽ
nhận được một thông điệp “nguy hiểm” kích thích những hành động tiếp
theo.
Chức năng thứ ba là phân tích và quá trình này luôn diễn ra trước chức năng
thứ tư, chức năng quyết định.
Trí tuệ nhận thức rất giống như một chiếc máy tính hệ nhị phân thực hiện hai
chức năng: Nó chấp nhận hay từ chối dữ liệu trong quá trình lựa chọn và
quyết định. Nó có thể giải quyết với chỉ một suy nghĩ tại một thời điểm, tích
cực hay tiêu cực, có hoặc không. Nó liên tục phân loại cảm giác, quyết định
xem điều gì có liên quan đến bạn còn điều gì thì không.
Bởi vậy, khi đang băng qua đường, bạn nghe thấy tiếng gầm của một chiếc ô
tô đang chuyển động và thấy nó đang lao về phía mình. Nhờ sự hiểu biết về
tốc độ của ô tô, quá trình phân tích cho thấy bạn đang gặp nguy hiểm và cần
có một quyết định nào đó. Câu hỏi đầu tiên bạn đặt ra là: “Mình có nên tránh
đường không?” Nếu quyết định là “có” thì câu hỏi tiếp theo là: “Mình có nên
nhảy về phía trước không?” Nếu quyết định là “không” thì câu hỏi tiếp theo
sẽ là: “Mình có nên nhảy lùi lại không?” Nếu quyết định là “có” thì thông
điệp này sẽ được truyền ngay đến trí tuệ tiềm thức và trong tích tắc bạn sẽ
nhảy ngược lại mà không có thêm một suy nghĩ hay quyết định nào khác.
Bạn không phải sử dụng trí tuệ nhận thức để nghĩ xem mình nên lùi chân
phải hay chân trái trước. Khi đưa ra mệnh lệnh từ trí tuệ nhận thức đến trí tuệ
tiềm thức thì trong chốc lát, toàn bộ các dây thần kinh và cơ bắp cần thiết sẽ
được phối hợp và đưa vào hành động để tuân theo quyết định của bạn.
Trong cuốn sách có tựa đề In Search of the Miraculous (Tìm kiếm sự kỳ
diệu), nhà toán học Peter Ouspensky đã đánh giá trí tuệ tiềm thức hoạt động
nhanh hơn 30.000 lần so với tốc độ của trí tuệ nhận thức. Bạn có thể chứng
minh điều đó bằng cách đưa tay ra phía trước và cử động các ngón tay. Bằng
cách chuyển tất cả sự phối hợp chuyển động qua trí tuệ tiềm thức, bạn có thể
dễ dàng thực hiện điều này. Sau đó, hãy thử xâu một sợi chỉ vào kim, lần này
sử dụng trí tuệ nhận thức và xem bạn phải sử dụng bao nhiêu nỗ lực trí tuệ
và sự tập trung để thực hiện một vài động tác nhỏ của bàn tay, khi trí tuệ
tiềm thức không hoạt động.
Trí tuệ nhận thức hoạt động giống như thuyền trưởng của một tàu ngầm đang
nhìn lên trên mặt biển bằng một chiếc kính tiềm vọng. Chỉ người thuyền
trưởng mới có thể nhìn thấy. Các thủy thủ chỉ có thể biết được sự việc thông
