giặc đánh trước, thì đội Vân đội Phong làm chính, đội Xà đội Điểu làm kỳ, các
đội Kinh, Khai, Hưu, Tử, Càn, Khảm, Cấn, Chấn làm tả chi, các đội Tốn, Ly,
Khôn, Đoài, Tử, Cảnh, Đỗ, Thương làm hữu dực, để cùng cứu ứng nhau. Thế
là biến chính làm kỳ, biến kỳ làm chính, lấy trước làm sau, lấy sau làm trước,
làm phép biến trận mầu nhiệm. Cho nên Binh pháp nói rằng “Trận như con
rắn Thường-sơn, đánh đầu thì đuôi cứu, đánh đuôi thì đầu cứu, đánh giữa thì
đầu đuôi cùng cứu”. Các phép biến sau đều theo đấy mà liệu tính.
Đến như tái biến thì đại tướng ở giữa, đánh một tiếng chiêng ba tiếng trống,
tiến lên trên trận, bày trận ngũ hành để nắm then máy. Xong rồi, đánh một
tiếng chiêng ba tiếng trống thì bên tả đội Xà tiến trước lên đứng vào góc bên
hữu trận, còn các đội khác cũng theo thứ tự như trận trên mà tiến nối lên, thì
đội Vân lại ở vào góc bên tả dưới trận. Thế là Thái cực nhất động mà sinh
dương. Đại tướng lại đánh một tiếng chiêng ba tiếng trống, thì bên hữu đội
Điểu tiến lên trước đứng vào góc bên hữu trên trận, mà các đội khác cũng theo
thứ tự mà tiến theo nối lên, thì đội Phong lại ở góc bên hữu dưới trận. Thế là
Thái cực tái động mà sinh âm. Còn phép ứng tiếp đánh đâm cũng giống trận
trước. Thế là trận Bát môn kim tỏa nhất biến vi nhị. Đấy là trận đệ nhị biến.
Nếu muốn biến làm trận thứ ba thì đại tướng đánh một tiếng chiêng ba tiếng
trống, tiến lên bảy trận ngũ hành, mỗi hành số binh 200 trở xuống. Xong rồi,
lại đánh ba tiếng chiêng thì bên tả bốn đội Sinh, Hưu, Khai, Kinh lui xuống
đứng chắn ngang sau trận, mà bốn đội Càn, Khảm, Cấn, Chấn lui đứng về bên
tả trận, bên hữu bốn đội Tử, Cảnh, Đỗ, Thương tiến lên đứng ngang ở trước
trận, bốn đội Đoài, Thiên, Ly, Tốn thì tiến đứng về bèn hữu trận, còn bốn đội
Phong, Vân, Xà, Điểu thì vẫn đóng yên ở bốn góc trận như trước. Phép tiến lui
đánh đâm cũng giống như trước. Thế là thành lưỡng nghi sinh tứ tượng. Đấy là
trận đệ tam biến.
Nếu muốn biến nữa thì đại tướng đánh một tiếng trống, hai đội Hưu, Sinh ở
sau trận bên tả đi chéo lên đứng ngang vào chính nam trước trận, hai đội Đỗ,
Thương đi chéo lên đứng vào góc trên đông-nam, hai đội Cấn, Chấn đứng
thẳng vào chính đông bên tả trận, hai đội Kinh, Khai ở sau trên bên hữu đi
chéo lên đứng vào góc dưới tây-bắc, hai đội Ly, Tốn lui xuống ngang vào
chính bắc sau trận, mà hai đội Cảnh, Tử ở trước trận thì đi chéo lên đứng vào
góc tây-nam, hai đội Khôn, Đoài đứng vào chính tây bên hữu trận. Xong rồi,
