Nguyễn Khắc Thuần
Thế Thứ Các Triều Vua Việt Nam
Chương 2
THẾ THỨ THỜI BẮC THUỘC
(179 trước công nguyên đến 905)
I - TIỂU DẪN
1 - Trước hết, chúng tôi coi năm 179 trước công nguyên là năm mở đầu và năm
905 là năm kết thúc của thời kì Bắc thuộc. Trong khoảng thời gian hơn một
ngàn năm đó, cũng có lúc nhân dân ta đã giành được độc lập, nhưng đó chỉ là
nền độc lập rất yếu ớt và tạm thời, cho nên, toàn bộ khung thời gian tử năm 179
trước công nguyên đến năm 905 đều thuộc về thời Bắc thuộc.
2 - Xét chính quyền đô hộ của các triều đại phong kiến Trung Quốc, chúng tôi
thấy có sự khác biệt giữa danh nghĩa và thực chất. Về danh nghĩa, mỗi quan đô
hộ đều nhận phẩm tước của một triều đình cụ thể nào đấy, nhưng về thực chất,
có những quan đô hộ làm việc cho hai triều đại khác nhau, lại cũng có những
quan đô hộ âm thầm xây dựng cho mình cả một hệ thống chính quyền cát cứ
riêng. Nhiều nhà nghiên cứu gọi đó là lực li tâm chính trị. Bởi thực tế đó, bảng
thế thứ thời Bắc thuộc chỉ có một ý nghĩa rất tương đối mà thôi.
3 - Về danh mục các quan đô hộ của các triều, sử cũ chép không rõ ràng, đó là
chưa nói có sự sai biệt lẫn nhau. Có những quan, tiếng là đô hộ toàn cõi nước ta
nhưng thực thì họ chưa từng tới nước ta. Có những quan, tiếng là đô hô trong
phạm vi một quận, nhưng thực thì quyền hành của họ gần như toả rộng khắp
toàn cõi.
Trước tình hình đó, chúng tôi chép ra đây tất cả những quan đô hộ nào được sử
cũ nhắc tới, không phân biệt đó là thứ sử hay thái thú.
4 - Sách này trình bày thế thứ các triều vua Việt Nam, do vậy, phần thế thứ thời
Bắc thuộc, chúng tôi trình bày lướt qua, cốt để cung cấp một ý niệm ban đầu
hơn là cung cấp những tư liệu lịch sử đầy đủ về thời Bắc thuộc.
II - THẾ THỨ CHÍNH QUYỀN ĐÔ HỘ CỦA NAM VIỆT
Năm 208 trước công nguyên, nhân nhà Tần sụp đổ, một viên tướng trong đạo
quân nam chinh của nhà Tần là Triệu Đà đã chiếm cứ vùng Lĩnh Nam (Trung
