TÔNG LÂM TẾ
TRUYỀN VÀO MIỀN TRUNG VIỆT NAM
(ĐÀNG TRONG)
Thiền sư NGUYÊN THIỀU
(1648 - 1728)
(Đời pháp thứ 33, tông Lâm Tế)
Sư họ Tạ, pháp danh Nguyên Thiều, hiệu Hoán Bích, quê ở Trình Hương Triều
Châu, Quảng Đông, xuất gia năm mười chín tuổi, tu ở chùa Báo Tư, thọ giáo với Hòa
thượng Bổn Khao Khoáng Viên.
Niên hiệu Cảnh Trị thứ ba đời Lê Huyền Tông (năm Ất Tỵ, đời chúa Nguyễn
Phúc Tần thứ mười bảy - 1665)(1), Sư đi theo tàu buôn sang An Nam, trú ở Qui Ninh
(Bình Định), lập chùa Thập Tháp Di-đà mở trường truyền dạy. Sau, Sư ra Thuận Hóa lập
chùa Hà Trung (thuộc huyện Phú Lộc, nay hãy còn), rồi lên Xuân Kinh (Huế) lập chùa
Quốc Ân và lập tháp Phổ Đồng.
Sau, Sư lại phụng mệnh chúa Anh Tông (Nguyễn Phúc Trăn 1687-1691) trở về
Trung Quốc tìm mời các danh tăng và cung thỉnh pháp tượng pháp khí.
Sư về Quảng Đông mời được Hòa thượng Thạch Liêm và các danh tăng khác,
cùng thỉnh được nhiều kinh điển tượng khí đem về. Chúa Nguyễn liền sắc mở đàn truyền
giới rất long trọng tại chùa Thiên Mụ. Sau đó, chúa Nguyễn sắc ban Sư chức Trụ trì chùa
Hà Trung.
Một hôm, Sư lâm bệnh, họp môn đồ lại dặn dò mọi việc và truyền bài kệ rằng:
Lặng lẽ gương không bóng
Rỡ rỡ châu chẳng hình
Rõ ràng vật phi vật
Vắng vẻ không chẳng không.
(Tịch tịch kính vô ảnh
Minh minh châu bất dung
Đường đường vật phi vật
Liêu liêu không vật không.
Ngài viết kệ xong ngồi yên lặng thị tịch. Hôm ấy là ngày 19 tháng 10
(2)
niên hiệu
Bảo Thái thứ mười nhà Lê (1729), thọ tám mươi mốt tuổi. Đệ tử và Tể quan thọ giới
đồng xây tháp ở bên đồi nhỏ xóm Thuận Hóa làng Dương Xuân Thượng, làm lễ nhập
tháp để hương hỏa tôn thờ.
(1)
Tài liệu khác: năm Đinh Tỵ 1677.
(2)
Tài liệu khác: ngày 19 tháng 10 năm Mậu Thân (1728).
