con ngựa dùng mõm gạt cỏ khô trên mặt để ăn cỏ xanh ở dưới, ăn hết đống
này đến đống khác, mõm ngựa xanh lét vì nhựa cỏ. Hai con ngựa hắt hơi
liên tục. Ông già gạt đống cỏ ra xem: Hang chuột to bằng miệng bát uống
trà, con chuột ló đâu nhìn quanh thấy người xâm phạm đống cỏ liền chạy ra
đớp luôn mũi ủng ông già một cái rồi chạy vào hang, kêu chi chi loạn xạ.
Lát sau thấy có tiếng rũ yên phành phạch, ngoảnh nhìn thấy mũi ngựa bị
chuột cắn tóe máu, xung quanh toàn là tiếng chuột kêu.
Ông giá tức quá, chửi: Loạn rồi! Chuột mà dám cắn ngựa! Sói tiếp tục bị
diệt, chuột sẽ ăn thịt người. Trần Trận vội chạy tới giữ ngựa lại, quấn dây
cương vào chân trước, con ngựa cúi xuống liền biết dùng vó cào đất lấp
miệng hang hoặc chận luôn miệng hang rồi mới ăn cỏ.
Ông già đá tung hết đống cỏ này đến đống cỏ khác, nói: Bảy tám bước là
một đống, lũ chuột cướp hết cỏ xanh, ngay cả trạm ngựa giống Tân Cương
cũng chưa có cỏ này để ăn. Lũ chuột lợi hại hơn máy cắt cỏ, máy cắt cỏ xấu
tốt cắt tất, còn chuột chỉ chọn cỏ ngon. Mùa đông này trữ được nhiều cỏ, lũ
chuột chết đói chết rét ít, sang xuân chuột mẹ nhiều sữa, nhiều con, cắn
trộm nhiều cỏ đem vào, đủn nhiều cát ra bên ngoài. Sang năm chuột sẽ phá
dữ! Cậu xem, vắng sói là chuột không còn lén lút mà hung hăng như lũ
giặt.
Trần Trận trông thấy đây đó toàn hang chuột, trong lòng vừa buồn vừa sợ.
Hàng năm ở thảo nguyên Ơlôn đều triển khai cuộc chiến giữa người và gia
súc với chuột. Chuột thảo nguyên dù ranh ma đến mấy cũng có chỗ yếu chí
mạng, muốn đào hầm sâu tích trữ thật nhiều lương thực thì phải phơi cỏ, vì
cỏ tươi chóng thối không để lâu được. Hành động phơi cỏ lén lút trong mùa
thu của chuột chẳng khác lạy ông tôi ở bụi này, hang ổ lộ hết, tạo cơ hội
cho người diệt chủng. Mục dân thấy có nhiều đống cỏ liền cảnh báo, tổ sản
xuất lập tức điều động tất cả bò cừu, thậm chí cả ngựa đến ăn. Lúc này
đồng cỏ đã vàng, nhưng những đống cỏ thì xanh và thơm, gia súc tranh
nhau ăn, chỉ vài hôm là ăn sạch số cỏ dự trữ của chuột, không còn gì ăn
trong mùa đông, chuột sẽ chết đói chết rét. Đây là biện pháp cổ lỗ nhưng
hữu hiệu nhất của mục dân Mông Cổ đối phó với chuột trên thảo nguyên.
Nhưng muốn diệt chuột trong mùa thu, người và gia súc còn phải hiệp đồng