TÔTEM SÓI - Trang 567

Hoa bắc, thậm chí dải đất Bình Sơn thuộc huyện Định - Hà Bắc còn bảo
lưu đồng cỏ chăn nuôi và dân tộc du mục, có một nước Trung Sơn trứ danh
được thành lập từ thời Hung Nô đã mấy trăm năm, nổi tiếng thế giới về sản
phẩm "Sói Trung Sơn", do đó tính cách dân Trung Sơn mạnh mẽ, xưng
vương cùng với Hàn, Yên, Tống, còn chiếm một vùng rộng lớn của Yên.
Thế mới biết trung nguyên Hoa bắc hồi đó còn rất nhiều đất đai và tính
cách sói. Hơn nữa, khi đó trung nguyên thường xuyên bị các dân tộc du
mục xâm nhập và tiếp máu, nên trong thời kỳ xuân thu chiến quốc, tính
cách của toàn thể dân tộc Hoa Hạ vẫn mạnh mẽ, thậm chí mạnh mẽ tới mức
sản sinh ra một chế độ chuyên chế trung ương tập quyền. Thời kỳ Xuân thu
Chiến quốc, sói đàn đuổi hươu ở trung nguyên, chư hầu tranh bá Hoa Hạ,
máu đẫm đại địa trung nguyên. "Nếm mật nằm gai, phấn đấu vươn lên", đó
là hình ảnh tả chân của tính cách và tinh thần dân tộc thời bấy giờ, từ tính
cách ấy mà tuôn trào những ý tưởng sắc bén, những sức mạnh tiến thủ như
hoả diệm sơn liên tiếp trong 500 năm. Thời kỳ này, về tư tưởng văn hoá
càng giống như một cuộc tạo sơn trời long đất lở, các "sói gia" như Nho
gia, Đạo gia, Mặc gia, binh gia… trăm nhà đua tiếng, nhan nhản khắp nơi,
một thời rrực rỡ chưa hề có về tư tưởng văn hoá trong lịch sử cổ đại Hoa
Hạ. Về sau, Trung Quốc có mấy cuộc phục cổ về văn hoá, mưu toan khôi
phục tinh thần và tính cách dân tộc thời ấy tuy không thành công, nhưng
cũng đạt được nhiều thành tựu. Phong trào phục cổ của Hàn Dũ đời Đường,
Âu Dương Tu, Tô Thức đời Bắc Tống đã dấy lên khí thế "Hàn triều Tô hải"
ngất trời. Lịch sử đã chứng minh, không thể phục cổ về kinh tế chính trị, vì
nếu làm vậy là thụt lùi, nhưng về tinh thần và tính cách dân tộc nhát thiết
phải thường xuyên "phục cổ". Phong trào"Văn hoá phục hưng" của phương
tây là một thành công vĩ đại.
Đến đời Tần, nước Tần lại có sự mở đầu tương tự mà không giống Tây
Chu. Nước Tần cũng ở vào phía tây, do đó Tần cũng có khu vực du mục
rộng nghìn dặm và cơ sở kinh tế nửa chăn nuôi nửa nông canh Tần Xuyên,
Hán Trung, Ba Thục và một tính cách quốc dân pha tạp nửa sói nửa cừu
trên cơ sở hình thành dân tộc này. Tính cách mạnh mẽ yêu cầu cải cách và
nguyện vọng biến pháp. Thương Ưởng nhà Tần biến pháp lúc đầu thành