26
TRẠI TRẠNG NGUYÊN TRƯƠNG XÁN
*
Trại Trạng nguyên Trương Xán đỗ cùng với
Kinh Trạng nguyên Trần Quốc Lặc khoa Bính Thìn,
niên hiệu Nguyên Phong thứ 6 (1256), đời vua Trần
Thái Tông.
Trương Xán người xã Hoành Bồ, huyện Quảng
Trạch, châu Bố Chính (nay thuộc huyện Quảng
Trạch, tỉnh Quảng Bình).
Trương Xán là người say mê vẻ đẹp của thiên
nhiên và thường tìm thấy trong các hiện tượng thiên
nhiên những triết lý sâu sắc về đời người.
Ông cho rằng, không có con người nào có thể
sống tách riêng ra khỏi cộng đồng được. “Con người
cũng giống như những hòn đảo, phía trên mặt nước
có thể đứng tách riêng, nhưng phía dưới thì chân
những hòn đảo chắc chắn sẽ liền vào nhau. Và cùng
liền vào đất dưới đáy biển. Đáy biển ấy liền thành
một khối không rời đối với bờ. Khi nào nước biển
_______________
* Chưa rõ năm sinh, năm mất của Trại Trạng nguyên
Trương Xán.
27
lui xuống, các đảo kia trơ ra chúng ta dễ dàng nhìn
thấy điều ấy. Con người cũng như những hòn đảo
riêng rẽ kia. Mỗi người có thể có cuộc sống khác
nhau nhưng tất cả luôn gắn bó với nhau và gắn bó
với cuộc sống chung của dân chúng trong thế gian
này. Không ai có thể sống tách rời khỏi cộng đồng
của mình được’’.
Ông làm quan trải các chức Hàn lâm Học sĩ, Thị
lang, hàm Tự khanh. Một số làng chài đã lập đền
thờ ông tôn là Phúc thần chuyên cứu giúp những
người đi biển
1
.
_______________
1. Xem nhóm Ban Mai (Biên soạn): Trạng nguyên
Việt Nam - Đạo học của người xưa , Nxb. Trẻ, Thành phố
Hồ Chí Minh, 2007.
