Theo cách này, vào cuối thế kỷ 19, Đế quốc Ottoman bước vào cân
bằng quyền lực ở châu Âu như là một thành viên tạm thời của trật tự quốc
tế theo Hòa ước Westphalia, nhưng với tư cách một cường quốc đang thoái
trào không hoàn toàn nắm quyền kiểm soát số phận của mình – một “sức
nặng” được tính đến trong việc thiết lập trạng thái cân bằng của châu Âu,
nhưng lại không phải là một đối tác đầy đủ trong việc thiết kế ra nó. Anh sử
dụng Đế quốc Ottoman để chặn đà tiến quân của Nga về phía các eo biển;
Áo liên minh khi thì với Nga, lúc lại với Ottoman để giải quyết các vấn đề
Balkans.
Thế chiến I đã chấm dứt sự thao túng thận trọng này. Liên minh với
Đức, người Ottoman bước vào cuộc chiến với những lý lẽ được rút ra từ cả
hai hệ thống quốc tế – Hòa ước Westphalia và Hồi giáo. Vị Sultan cáo buộc
Nga vi phạm vị thế “trung lập vũ trang” của đế quốc này khi tiến hành một
“cuộc tấn công phi lý, trái với luật pháp quốc tế,” và cam kết sẽ “tái vũ
trang để bảo vệ những lợi ích hợp pháp của chúng tôi” (một lý do tuyên
chiến kiểu Hòa ước Westphalia điển hình). Đồng thời, chức sắc tôn giáo
Ottoman cao nhất này tuyên bố “thánh chiến,” cáo buộc Nga, Pháp, và Anh
về “những cuộc tấn công chống lại vương triều Hồi giáo vì mục đích tiêu
diệt Hồi giáo,” và công bố một sứ mệnh tôn giáo cho “những người theo
Đấng Tiên tri Muhammad ở tất cả các nước” (bao gồm cả những nơi dưới
sự quản lý của Anh, Pháp, hay Nga) phải “đẩy nhanh sinh mạng và của cải
của mình tới Djat [jihad]” nếu không sẽ phải đối mặt với “cơn thịnh nộ của
Thượng đế.”
Thánh chiến đôi khi hướng những sức mạnh vốn có tới những nỗ lực
lớn hơn; tuy nhiên, bất kỳ lúc nào nó cũng có thể bị tiêu diệt nếu coi thường
những thực tế chiến lược hay chính trị. Động lực của thời đại là bản sắc dân
tộc và lợi ích quốc gia, chứ không phải thánh chiến toàn cầu. Người Hồi
giáo ở Anh phớt lờ lời kêu gọi thánh chiến; các nhà lãnh đạo Hồi giáo chủ
chốt ở Ấn Độ thuộc Anh thay vì thánh chiến thì tập trung vào các hoạt
động của phong trào đòi độc lập, thường đại kết trong bản chất và trong
quan hệ đối tác với đồng bào theo Hindu giáo. Ở Bán đảo Ả-rập, những
khát vọng quốc gia – vốn bài Ottoman – được đánh thức. Những hy vọng
