Tải Ebook miễn phí tại: Chiasemoi.com
Phần 3 Biết Và Tin
Vài năm trước, tôi và một người bạn đi leo núi ở Grand Canyon thì thấy một con diều hâu lượn vòng trên đầu mình.
“Ái chà,” tôi nói, lấy tay che nắng ngước nhìn lên. “Nó ở trên đó nhìn xuống chắc thấy quang cảnh đẹp lắm.”
“Tiếc là nó không thấy gì hết,” bạn tôi đáp.
“Nghĩa là sao?” tôi hỏi.
“Mắt nó như tia la-de nhắm vào những thứ di động bên dưới
– như chuột, rắn – để dùng làm bữa ăn. Được ở trên cao ngắm cảnh như nó thì không gì sánh bằng. Nhưng nó chẳng
bao giờ nhận ra điều đó.”
Dĩ nhiên là anh ấy nói đúng. Và tôi nghĩ nhiều người trong chúng ta cũng thế. Ta cứ chăm chú tìm hòn sỏi nhỏ dưới
chân mình mà không thấy được bức tranh toàn cảnh. Chúng ta không hề nhìn thấy khung cảnh tráng lệ xung quanh.
Chúng ta không thật sự nhận thức.
Tôi viết những bài tạp văn này vì tôi đặc biệt thích tìm hiểu vấn đề. Tôi muốn biết đâu là sự thật, điều gì mang lại hiệu
quả. Và mặc dù tôi luôn có hứng thú với những vấn đề về chính trị, kinh tế và khoa học, nhưng quan trọng nhất đối với
tôi vẫn là ý niệm về cách sống.
Tất nhiên, chỉ cần vào thư viện, bạn sẽ thấy vô số tác phẩm của nhiều tác giả khác nhau, tưởng chừng như đã nói hết
với bạn về điều đó. Nhưng bạn nên bắt đầu từ đâu? Bạn nên tin ai? Làm sao bạn biết người nào nói đúng?
Bạn có thể dành cả đời để nghiên cứu và tranh cãi về những câu hỏi trên. Tuy nhiên, cá nhân tôi không thể chấp nhận
bất kỳ lập luận nào bất hợp lý hoặc không có chứng cứ đáng tin cậy. Nếu – vì bất cứ lý do gì – mà hai điều kiện trên
không thỏa mãn, tôi sẵn sàng cân nhắc một ý tưởng nhưng không chấp nhận nó. Không có gì ngại khi phải thú nhận,
“Tôi thật sự không biết.”
Đức Phật có một câu nói nổi tiếng, “Đừng đơn giản tin vào những gì con nghe. Đừng tin vào truyền thống vì nó được
truyền qua bao thế hệ. Đừng tin sự tình dẫu người người, nhà nhà đều nói. Cũng đừng tin những gì ghi trong kinh
sách. Và đừng chăm chăm tin vào những gì thầy cô cùng các bậc tiền bối dạy. Nhưng sau khi đã quan sát và phân tích
ngọn ngành, khi con thấy mọi thứ đều hợp lý, đúng đắn và có ích cho bản thân cũng như tất cả mọi người, thì con hãy
tin tưởng và làm theo.”
Đó là những lời vàng ngọc từ cha đẻ của một tôn giáo lớn, và lời nhắc nhở mà nhiều nhà hiền triết có tiếng trong lịch
sử vẫn còn khuyên ta cho đến tận ngày nay. Dù văn hóa và công nghệ hiện đại có phát triển vượt xa những gì mà các
bậc tiền nhân có thể tưởng tượng vào vài trăm hay vài nghìn năm trước, thì con người vẫn không hề thay đổi. Chúng
ta ai cũng vật lộn với những cám dỗ và nhược điểm như nhau mà thôi.
