9. HIỂU NHỮNG ĐIỀU CĂN BẢN VỀ BẢNG CÂN ĐỐI
KẾ TOÁN
Ở các báo cáo tài chính có một điều khó hiểu mà có lẽ bạn cũng đã nhận ra.
Nếu trao cho một nhà quản lý giàu kinh nghiệm một tập tài liệu tài chính, thì
thứ đầu tiên mà ông ta sẽ tìm đến là báo cáo kết quả kinh doanh. Hầu hết các nhà
quản lý đều giữ − hoặc đều muốn giữ − “trọng trách lỗ lãi”. Họ có trách nhiệm
“làm đẹp” các khoản lợi nhuận khác nhau. Họ biết, báo cáo kết quả kinh doanh là
nơi mà cuối cùng hiệu quả công việc của họ sẽ được ghi lại. Bởi vậy, họ luôn nhìn
vào nó trước nhất.
Bây giờ, ta hãy thử đưa tập tài liệu tài chính tương tự cho một chuyên viên
ngân hàng, hay một nhà đầu tư có kinh nghiệm ở Phố Wall, hay một thành viên kỳ
cực có chân trong hội đồng quản trị. Báo cáo đầu tiên mà những người này luôn tìm
xem sẽ là bảng cân đối kế toán. Thực tế là họ sẽ săm soi nó một lúc lâu. Sau đó, họ
mới bắt đầu lật giở các trang khác, kiểm tra báo cáo kết quả kinh doanh và báo cáo
lưu chuyển tiền tệ − nhưng họ luôn trở lại bảng cân đối kế toán.
Tại sao các nhà quản lý không làm như các chuyên gia? Tại sao họ chỉ giới
hạn sự ý của mình đến bản báo cáo kết quả kinh doanh? Chúng tôi cho rằng có ba
lý do như sau:
Bảng cân đối kế toán có phần hơi khó hiểu so với báo cáo kết quả kinh doanh.
Báo cáo kết quả kinh doanh dù gì cũng khá trực quan. Nhưng bảng cân đối kế
toán thì không − chí ít là không dễ để bạn hiểu được những điều căn bản.
Quá trình lập dự toán của hầu hết các doanh nghiệp đều tập trung vào doanh
thu và chi phí. Nói cách khác, các hạng mục ngân sách đều phù hợp với báo
cáo kết quả kinh doanh. Bạn không thể trở thành nhà quản lý mà không biết
chút gì về công tác lập dự toán − điều này tự động nói lên rằng, có rất nhiều
dòng khác trên báo cáo kết quả kinh doanh quen thuộc với bạn. Trái ngược với
điều này, các dữ liệu trên bảng cân đối kế toán hiếm khi có trong bảng dự toán
của vị giám đốc điều hành (dù chắc chắn bộ phận tài chính có lập dự toán cho
các khoản trên bảng cân đối kế toán).
Kiểm soát bảng cân đối kế toán (hay còn gọi là bảng cân đối thu chi) đòi hỏi
những hiểu biết tài chính sâu hơn so với việc kiểm soát báo cáo kết quả kinh
doanh. Bạn không chỉ buộc phải hiểu các hạng mục khác nhau cho thấy điều
