Liên can đến tình trạng con người.
Liên hệ giữa một người và tình trạng những người khác.
d. Hình thái:
Cái được phép và cái bị cấm.
Bổn phận và cái nghịch với bổn phận.
Bổn phận toàn hảo và bổn phận bất toàn.
Kant không giải thích và cũng không áp dụng cái bảng kê này lần nào
hết, cho nên chúng tôi cũng nghĩ như Alquié là Kant chỉ làm cho nó đối
xứng với phần lý trí thuần túy, chứ những phạm trù trên đây không có phần
quan trọng gì mấy
. Một cách tổng quát thì các phạm trù của tự do cũng
xếp đặt một lối như các phạm trù của trí năng. Chẳng hạn nơi lượng tính:
trước hết xét đến ý nghĩ của riêng tôi (nhất thể), rồi xét lên tới những lệnh
truyền phổ quát (đa thể), và sau hết tôi thấy rằng quy luật đạo đức là luật
cho hết mọi người (toàn thể), về phẩm tính cũng dễ thấy 3 hình thức của
khẳng định, phủ định và hạn định: truyền hành động là khẳng định, cấm là
phủ định và miễn trừ là hạn định v.v... b) Tiều biểu (typique) của phán đoán
thực hành. — Nơi phần lý trí thuần túy, liền sau những phạm trù là phần
Diễn dịch với chức vụ áp dụng các phạm trù vào các đối tượng. Ở đây tiêu
biểu cũng đóng vai trò tương tự. Nhưng tiêu biểu khác với diễn dịch: diễn
dịch dẫn ta tới chỗ nhận ra những sự vật đã có trong thiên nhiên, còn tiêu
biểu “không dẫn ta tới chỗ tri thức những đối tượng khả dĩ trở thành dữ kiện
cho lý trí, nhưng tiêu biểu là nền tảng để có thể có những đối tượng mà
chính lý trí là nguyên nhân”
. Nói cách khác, tiêu biểu làm cho ta thấy trước những hành động có
thể làm, chứ không cho thấy trước những đối tượng ta có thể tri thức như
nơi diễn dịch
. Cũng vì thế Kant cho biết rằng nơi đây, nơi suy tưởng
những tiêu biểu, *không có một trực giác nào, và cũng không có một niệm
tưởng nào hết”
. Trực giác và niệm tưởng, cảm giác và trí tưởng tượng
siêu nghiệm có dự gì với sinh hoạt thuần túy của những vật tự thân, tức
những ý chí thuần túy ? Hơn nữa nên nhớ rằng hành vi siêu hình, tức hành
