sông Y, nên mới đặt là họ Y, về sau ông ta làm quan đến chức Doãn, nên
người đời sau mới gọi ông là Y Doãn.
Vua Hữu Sằn Thị trao đức bé cho một thầy bếp nuôi nấng. Y Doãn
khôn lớn rất thông minh hiếu học, đã thạo nghề nấu nướng, lại nắm vững
mưu lược trị nước an bang. Khi Thương Thang đi thị sát ở miền đông, nghe
nói vua Hữu Sằn Thị có một con gái nết na xinh đẹp, bèn đến cầu hôn, nhà
vua vốn biết tiếng Thương Thang là một ông vua hiền minh, liền vui vẻ
nhận lời ngay. Y Doãn không cam chịu số phận làm người thầy bếp, bèn
xin với nhà vua cho mình làm nô bộc theo hầu công chúa sang nước
Thương.
Khi tới nước Thương, Y Doãn vẫn bị sắp xếp đi nấu nướng trong nhà
bếp của nhà vua. Nhằm gây nên sự chú ý của Thương Thang, trong khi nấu
ăn, Y Doãn cố ý làm lúc mặn lúc nhạt, khiến Thương Thang rất tức giận
liền thét lôi Y Doãn lên mắng nhiếc. Y Doãn thấy thời cơ đã đến, mới bình
tĩnh nói: "Muối cho vừa phải thì cơm canh mới ngon, việc trị nước an bang
cũng vậy, vừa không thể quá nóng vội, cũng không thể lơ là buông lỏng,
phải nhận rõ chủ thứ trước sau, có mức độ thì mới chính thông nhân hòa".
Thương Thang nghe xong vô cùng kinh ngạc, thấy Y Doãn tuy người
ngượm xấu xí, thân phận thấp hèn, mà lại là một nhân tài khó kiếm. Thế
mới thật là "Nhân bất khả mạo tướng, hải thủy bất khả đấu lượng". Tức thì,
bèn xóa bỏ thân phận nô lệ của Y Doãn, cho tham gia bàn việc lớn nhà
nước, một thời gian sau lại nâng Y Doãn lên làm Hữu Thừa Tướng.
Thương Thang thấy nước nhà ngày một lớn mạnh, những muốn chinh
phạt Hạ Kiệt đã gây ra quá nhiều tội ác, mới hỏi Y Doãn có sách lược gì? Y
Doãn nói: " Hạ Kiệt còn có thế lực nhất định, chúng ta hãy thử không đi
tiến cống hắn, xem hắn sẽ phản ứng ra sao?". Thương Thang nghe theo. Hạ
Kiệt biết được việc này vô cùng tức giận, bèn lệnh cho Cửu Di tiến đánh
nước Thương. Y Doãn thấy Cửu Di vẫn còn nghe lời sai khiến của Hạ Kiệt,
thì lập tức bảo Thương Thang sang xin lỗi, rồi vẫn tiếp tục tiến cống như
