Sau khi rời chỗ ông Uất-đầu Lam-phất , ngài đi về hướng con sông Ni-liên-thiền
. [30] Ngài nghe nói ở đó có một khu rừng gọi là rừng Khổ hạnh. Gọi tên như
vậy là vì các vị chuyên tu khổ hạnh đều muốn tìm đến nơi này. Rừng ở đây thâm
u, tịch mịch, nhiều nơi chưa từng có dấu chân người. Có núi đá hiểm trở bao
quanh, khí hậu buốt giá quanh năm, đủ các điều khó khăn ghê rợn thách thức sự
bền chí của con người.
Vì đã trải qua hầu hết các phép tu nổi tiếng của đương thời mà không đạt được
kết quả mong muốn, nên ngài suy nghĩ lại và cho rằng cách tu khổ hạnh cũng có
thể dẫn đến kết quả. Ngài nghiệm rằng khi thân thể còn bị phụ thuộc vào những
ham muốn dục lạc thì rất khó đạt đến chỗ giải thoát. Như vậy, cách tu khổ hạnh
kiềm chế hết những ham muốn của cơ thể, có thể dần dần diệt sạch đi và giúp
cho tâm thức đạt đến sự giải thoát.
Mặc dù kinh nghiệm tự thân của ngài về sau chỉ ra rằng đó là một lý thuyết sai
lầm, nhưng qua một thời gian dài chưa tìm được chân lý nên lúc đó ngài quyết
định phải tự thử nghiệm qua phép tu này.
Ban đầu, ngài tìm một động đá và vào đó bắt đầu cuộc tu tập của mình. Ngài
nhịn dần sự ăn uống, ngài khống chế mọi cử động, mọi suy nghĩ, cho đến ngài
thử nghiệm cả lối tu nhịn thở cho thân thể phải khô héo, chết dần.
Được ít lâu thì có năm người khác đến. Nhóm người này gồm các ông Kiều-trần-
như, Át-bệ, Thập-lực Ca-diếp, Ma-nam Câu-ly và Bạc-đề,[31] cũng đến đây để
tu lối khổ hạnh. Thấy sự chuyên cần mạnh mẽ của ngài thì họ kính phục lắm nên
đến ở gần đó, kết bạn để cùng tu.
Với ý chí sắt đá trên đường tìm đạo, khi đã đến với phép tu nào, ngài cũng đều
hết lòng chuyên cần, nỗ lực. Khi ngài tu khổ hạnh, ngài cũng đem hết lòng mà
hành trì vượt xa cả những nhà tu khổ hạnh khác. Vì thế, cho dù thân thể gầy
mòn, khô héo như kẻ chết rồi, mà ý chí ngài vẫn không nao núng. Ngài kiên trì
theo đuổi sự khổ hạnh trong nhiều năm liên tục.
Cho đến một ngày kia, ngài vận dụng trí tuệ để quán chiếu và thấy việc tu khổ
hạnh không phải là giải pháp cứu cánh. Ngài nhận ra rằng thân xác và tinh thần
liên quan chặt chẽ cùng nhau, và sự suy sụp của thân xác cũng kéo theo sự tàn
lụi của tinh thần. Khi đó, ánh sáng giác ngộ không thể nào phát sinh ra được.
