Có hai vị bà-la-môn đức độ ở trong thành Vương-xá . Một vị tên là Xá-lỵ-phất ,
[86] một vị tên là Mục-kiền-liên. [87] Hai vị tuy còn ít tuổi nhưng đã sớm nổi
danh về tri thức cũng như về đạo đức.
Họ làm bạn với nhau rất thân từ thuở nhỏ, và cùng đến học với một vị thầy khổ
hạnh tên là Săn-sa-da.[88]
Tuy vậy, cả hai đều thấy không hài lòng với những gì mình đã học biết. Họ vẫn
còn nhiều thắc mắc mà tôn sư của họ không giải đáp được. Và trên hết, hai vị
đều khắc khoải với việc giải thoát khỏi sự khổ về đường sanh tử, nhưng chưa
nghe có giáo lý nào dạy cho việc ấy.
Hai vị có lời thệ nguyện với nhau rằng: “Trong hai ta, nếu ai tìm được cách tu để
thoát khỏi sự chết thì phải cho người kia biết liền.”
Một hôm, Xá-lỵ-phất tình cờ gặp vị sa-môn Át-bệ[89] đang đi hóa trai trong
thành Vương-xá. Nhìn thấy cốt cách thanh cao của vị sa-môn này, cùng với dáng
đi thanh thản và đằm thắm, Xá-lỵ-phất liền nghĩ rằng:
“Vị sa-môn này chẳng phải người tầm thường. Để ta hỏi xem thầy của ông ta là
ai và ông theo đạo lý nào.”
Nhưng Xá-lỵ-phất lại nghĩ rằng:
“Giờ này hỏi là chưa phải lúc, ta nên để cho ông ấy hóa trai xong, rồi sẽ đến gần
mà hỏi.”
Nghĩ như vậy rồi, ông liền kiên nhẫn mà đi theo xa xa. Chờ đến khi Át-bệ hóa
trai xong, sắp quay về, ông mới đến gần mà chào. Át-bệ liền chào lại. Xá-lỵ-phất
hỏi:
“Thưa ngài! Tôi trông gương mặt ngài rất nghiêm trang, cặp mắt trong trẻo và
sáng chói. Chẳng hay ai là thầy của ngài? Và ngài đang tu theo phương thức
nào?”
Át-bệ hiền hòa đáp lại:
“Thầy của tôi là đức Phật. Ngài là bậc đã giác ngộ hoàn toàn.”
