Phật có người em cùng cha khác mẹ là hoàng tử Nan-đa,ø [97] đã được vua
Tịnh-phạn chọn để nối ngôi trị vì thiên hạ. Hoàng tử Nan-đà đã đính hôn với
công chúa Xuân-đà-ri-ca, [98] một vị công chúa rất xinh đẹp.
Sau khi nghe Phật thuyết pháp mấy lần trong hoàng cung, Nan-đà sinh ra
ngưỡng mộ đời sống xuất gia, và thấy không còn ưa thích những dục lạc, giàu
sang của cõi trần nữa. Hoàng tử liền tâu xin với vua cha xin được xuất gia theo
Phật.
Thoạt tiên, vua Tịnh-phạn thấy rất phiền lòng. Vua nghĩ không biết lấy ai đủ tài
đức mà kế vị ngai vàng. Nhưng rồi vua nhớ đến những lời Phật dạy, vua nhớ đến
hình ảnh ngày nào thái tử Sĩ-đạt-ta dũng mãnh ra đi, để đến nay thành đạo quay
về, và vua tự trách mình còn rất nhỏ nhoi, vị kỷ. Vua liền đồng ý cho Nan-đà
xuất gia theo Phật.
Với tâm tánh còn bồng bột, ý chí chưa kiên định, nên mặc dù hết lòng ngưỡng
mộ Phật và rất tinh tấn trong đời sống xuất gia, nhưng chỉ hai tháng sau thì Nan-
đà có phần thối chí. Chàng cảm thấy ray rứt nhớ đến vị hôn thê xinh đẹp sắp
cưới của mình.
Phật quán xét tâm tánh của Nan-đà, biết em mình có đủ căn duyên xuất gia,
nhưng chỉ vì công phu tu tập chưa bao nhiêu nên lòng trần còn lay động. Ngài
liền đến thăm Nan-đà để nâng đỡ em trong lúc yếu lòng.
Khi đến gặp Nan-đà, Phật thuyết giảng cho em biết được những tình cảm nào là
nhất thời, tạm bợ, và những tình cảm nào là chân thật, lâu dài. Ngài cũng chỉ ra
rằng, một vị tướng cầm quân ra trận thắng muôn ngàn quân địch, cũng không
dõng mãnh bằng một người có thể dùng thiền quán mà nhiếp phục tâm mình, chế
ngự được những tình cảm yếu mềm. Và chỉ khi đó đấng nam nhi mới có thể làm
nên những việc phi thường, to tát.
Khi Phật ra về, Nan-đà liền lấy hết tinh thần mà tập trung thiền quán. Trong đêm
ấy, chàng nhận ra sự giả tạo phù phiếm của những vẻ đẹp thế gian, và cũng tự
nhận ra mình bị cuốn hút bởi chính vẻ đẹp tạm bợ ấy chứ không phải là một tình
cảm yêu thương chân thật.
Nan-đà liền giũ sạch tất cả những tâm tưởng phiền muộn, thoái chí, và tự cảm
nhận rõ được sự cao đẹp, thanh thoát của đời sống xuất gia.
